1
00:03:41,721 --> 00:03:44,057
Baina, Hannah, 
nola defenda dezakezu?

2
00:03:44,023 --> 00:03:46,192
Ez naiz bera defendatzen ari.

3
00:03:46,759 --> 00:03:50,697
Ez duzu ahaztuko zure senarra
zuregatik dela nire laguna.

4
00:03:50,763 --> 00:03:53,066
Ez ditut lagunak 
hain erraz uzten.

5
00:03:53,233 --> 00:03:56,236
Jim hegazkin istripu batean
hilko balitz ere…

6
00:03:56,236 --> 00:03:59,505
…sekula ez nintzateke
Bowdenen ondora itzuliko.

7
00:03:59,505 --> 00:04:00,873
Hori garbi dago.

8
00:04:00,907 --> 00:04:05,245
Bowden gaixoak badaki ezin dizula
beste gizon bat maitatzea eragotzi.

9
00:04:05,245 --> 00:04:06,346
Ez da ergela.

10
00:04:06,446 --> 00:04:08,715
Zergatik eragotzi nahi du, ba,
gure dibortzioa?

11
00:04:08,781 --> 00:04:12,285
Zeren eta egoera horretan
erabat naturala baita…

12
00:04:12,318 --> 00:04:14,854
…jendeak imajinatzea 
edo espero izatea, gutxienez…

13
00:04:15,021 --> 00:04:16,789
…boterea izateko aukeraren bat
baduela.

14
00:04:16,856 --> 00:04:18,524
Hans Jonas telefonoan.

15
00:04:18,591 --> 00:04:21,294
Orain, ez.
Gero deituko diot.

16
00:04:25,064 --> 00:04:28,301
O, Mary, ederrak dira.
Eskerrik asko.

17
00:04:30,470 --> 00:04:33,439
Ez dakit nola sinesten diozun
berak gaur egun esandako ezer.

18
00:04:33,473 --> 00:04:36,743
Fidatuko zinen berataz, 15 urtez 
berarekin ezkonduta egoteko.

19
00:04:36,776 --> 00:04:38,344
Sekula ez naiz berataz fidatu. 

20
00:04:38,411 --> 00:04:41,481
Miller irakaslea Connecticutetik.
Presakakoa omen da.

21
00:04:41,581 --> 00:04:44,083
-Zure ikasketa-programaz da.
-Jarri hitzordu bat telefonoz.

22
00:04:44,117 --> 00:04:45,585
Biharko.

23
00:04:45,752 --> 00:04:47,987
Eta deskonektatu telefono hori!

24
00:04:50,490 --> 00:04:54,994
Ez badituzu gizonak diren bezala
hartzen, bakarrik geratuko zara.

25
00:04:55,094 --> 00:04:58,431
-Jim ere ez duzu aldatuko.
-Ez dut aldatu nahi. Perfektua da.

26
00:04:58,464 --> 00:04:59,565
Perfektua?

27
00:05:01,067 --> 00:05:03,536
Zure nobeletako gizonak 
ez dira perfektuak.

28
00:05:03,569 --> 00:05:05,705
Benetako gizonak 
zergatik ote dira hobeak?

29
00:05:05,738 --> 00:05:07,774
-Hori Heinrich zen.
-O, ez!

30
00:05:08,174 --> 00:05:10,877
Hori da erantzungo nukeen 
dei bakarra.

31
00:05:10,977 --> 00:05:15,548
Ez zintuen traba egin nahi, 
zure Mary maitea hemen egonda.

32
00:05:15,782 --> 00:05:18,518
-Noiz etorriko da etxera?
-Han pasatuko du gaua.

33
00:05:18,885 --> 00:05:21,521
Goizean goiz bilera bat du
ikasle batekin.

34
00:05:23,823 --> 00:05:25,191
Mila esker, Lotte.

35
00:05:29,562 --> 00:05:33,900
Ez dago inon 
goizean goiz bilduko den ikaslerik.

36
00:05:34,167 --> 00:05:35,401
Mary, ez hasi. 

37
00:05:35,401 --> 00:05:38,438
Ni jeloskorregia nintzateke
zure Heinrich xarmantarentzat.

38
00:05:38,471 --> 00:05:39,405
Ondo da.

39
00:05:39,439 --> 00:05:42,542
Denok ezin gara zu bezalako
berlindar basatiak izan.

40
00:05:44,344 --> 00:05:47,347
Basatiak, gure maitaleekin 
ezkontzen ez garelako?

41
00:05:47,413 --> 00:05:49,649
Ni ez naiz denekin ezkondu.

42
00:05:50,883 --> 00:05:52,185
Baina ia-ia.

43
00:06:35,528 --> 00:06:40,233
"Israelek buruzagi nazi bat
harrapatu du".

44
00:06:48,975 --> 00:06:51,577
Ez dut gau osoan lo egin.

45
00:06:54,247 --> 00:06:57,216
Ez dugu horretaz 
oraintxe hitz egin beharrik.

46
00:06:57,283 --> 00:06:58,785
Egunkaria irakurri duzu?

47
00:07:00,186 --> 00:07:02,855
Hasieratik bukaeraraino,
irakasle andrea.

48
00:07:02,955 --> 00:07:05,591
Jerusalemen egin nahi diote
epaiketa!

49
00:07:05,625 --> 00:07:07,827
Bestela zertarako bahituko zuen 
Mossadek?

50
00:07:07,994 --> 00:07:09,595
Ondo iruditzen zaizu?

51
00:07:09,662 --> 00:07:13,166
Hobe Buenos Airesen bertan
tiroka hil balute.

52
00:07:13,232 --> 00:07:17,537
-Baina, orduan…
-Kaixo esatea ahaztu zaizu.

53
00:07:21,040 --> 00:07:22,108
Kaixo.

54
00:07:22,175 --> 00:07:24,076
<i>Ikerketen arabera…

55
00:07:24,143 --> 00:07:27,747
<i>…Adolf Eichmannek Hego Amerikara
ihes egin ahal izan zuen…

56
00:07:27,780 --> 00:07:31,651
<i>…Vatikanok emandako Gurutze
Gorriaren pasaporte batekin.

57
00:07:31,684 --> 00:07:35,288
Ez! Aita Santuak inoiz ez lioke
nazi bati ihes egiten lagunduko.

58
00:07:35,354 --> 00:07:38,391
Ez, katoliko ona zelako 
lagundu zion.

59
00:07:38,458 --> 00:07:41,060
Baina Jainkoak ez dio 
ihes egiten utzi.

60
00:07:41,160 --> 00:07:44,063
Jainkoak, ez.
Baina alemanek, bai.

61
00:07:44,197 --> 00:07:47,300
Ikusiko duzu. Ez dira
hura estraditatzen saiatuko.

62
00:07:47,366 --> 00:07:49,469
<i>SSko ofizial ohia…

63
00:07:49,569 --> 00:07:54,207
<i>…Arratoi Lerroan zehar joan zen,
hala deitzen zaio espioien giroan.

64
00:07:54,707 --> 00:07:58,177
<i>Eichmannek Genoan
hartu zuen pasaporte faltsua…

65
00:07:58,177 --> 00:08:01,414
<i>…eta han italiar ontzi batean 
ontziratu zen Buenos Airesera.

66
00:08:01,481 --> 00:08:05,351
"Ulertuko didazue zergatik joan 
nahi dudan Eichmannen epaiketara".

67
00:08:05,384 --> 00:08:08,488
"1933an irten nintzen Alemaniatik
eta Nuremberg galdu nuen". 

68
00:08:08,488 --> 00:08:10,590
"Ez dut sekula nazirik ikusi…

69
00:08:11,057 --> 00:08:12,725
Ez, itxaron.

70
00:08:12,792 --> 00:08:16,395
"Ez dut inoiz jende hori 
hezur eta mami ikusi".

71
00:08:16,529 --> 00:08:17,897
"Jende hori
hezur eta mami."

72
00:08:17,997 --> 00:08:20,399
-Hori hobeto dago.
-Hobeto, bai.

73
00:08:29,308 --> 00:08:34,180
Hara! Hannah Arendt bera guretzat
kazetari lanak egin nahian!

74
00:08:34,247 --> 00:08:38,951
A zer pribilegioa goi mailako 
aleman-judu emigratu bat epaiketan!

75
00:08:38,951 --> 00:08:41,454
-Horretan ez dago zalantzarik.
-Nor ari da bere burua eskaintzen? 

76
00:08:41,521 --> 00:08:45,358
Berak ere arren eskatu behar luke 
"New Yorker"en idaztea.

77
00:08:45,391 --> 00:08:49,195
"Totalitarismoaren jatorriak"
idatzi zuen, Frances.

78
00:08:49,328 --> 00:08:50,930
Zarata handiko izenburua!

79
00:08:50,997 --> 00:08:54,233
XX. mendeko libururik 
garrantzitsuenetako bat da. 

80
00:08:54,300 --> 00:08:55,735
Irakur ezazu.

81
00:08:57,136 --> 00:09:00,540
Ez da europar filosofo 
horietako bat izango, ezta?

82
00:09:00,573 --> 00:09:05,878
III. Reichaz 
berak idatzi zuen aurrenik.

83
00:09:06,078 --> 00:09:08,047
Lan bikaina zen,
baina abstraktua.

84
00:09:08,714 --> 00:09:10,883
Ulertzen dut
zergatik joan nahi duen hara.

85
00:09:11,651 --> 00:09:14,787
Filosofoek ez dituzte 
epeak betetzen.

86
00:09:16,188 --> 00:09:18,591
Deituiozu orain.

87
00:09:24,230 --> 00:09:26,632
Nahitaez egin behar duzu hori?

88
00:09:27,800 --> 00:09:30,570
Gogoratzen duzu
zer-nolako zirrara eragin zigun…

89
00:09:30,836 --> 00:09:35,007
…Europako albiste ikaragarriak
jakiteak?

90
00:09:36,075 --> 00:09:39,011
Zer-nolako hondamena eragin zizun?

91
00:09:42,248 --> 00:09:47,787
Neure buruari ez diot inoiz 
barkatuko aukera hau ez baliatzea.

92
00:10:13,245 --> 00:10:18,551
Gursetik ihes eginik bizkorra eta 
ausarta nintzela esan zenien denei. 

93
00:10:18,684 --> 00:10:20,686
Eta hala izan zinen, laztana.

94
00:10:21,354 --> 00:10:25,658
Emakume asko han geratu ziren,
senarrek aurkituko ez zituztelako…

95
00:10:25,758 --> 00:10:28,194
…kanpamentutik ihes egiten bazuten.

96
00:10:28,294 --> 00:10:31,464
Nik nonahi aurkituko zintudan.

97
00:10:31,631 --> 00:10:33,332
Beharbada, ez.

98
00:10:35,534 --> 00:10:38,471
Uda beroa zen artean…

99
00:10:39,438 --> 00:10:43,576
…itxaropena genuen
hura laster bukatuko zela.

100
00:10:44,777 --> 00:10:46,746
Baina gero…

101
00:10:46,846 --> 00:10:48,581
…itxaronaldia…

102
00:10:49,181 --> 00:10:53,352
Gero eta emakume gehiago utzikerian 
erori ziren, orrazteari utzita…

103
00:10:53,386 --> 00:10:55,888
…beren buruak garbitzeari utzita.

104
00:10:56,188 --> 00:10:58,424
Lasto zakuen gainean etzanda 
zeuden.

105
00:10:58,491 --> 00:11:00,660
Kemena eman nahi izan nien.

106
00:11:00,760 --> 00:11:04,597
Batzuetan, zorrotz;
besteetan, adiskidetsu.

107
00:11:07,166 --> 00:11:09,568
Baina, arratsalde batean…

108
00:11:11,671 --> 00:11:16,809
…euria egin zuen egun osoan, eta
lasto zakuak desegiten ari ziren.

109
00:11:19,245 --> 00:11:22,448
Bat-batean kemen guztia galdu nuen.

110
00:11:23,749 --> 00:11:26,352
Neka-neka eginda nengoen.

111
00:11:28,421 --> 00:11:30,890
Hain jota nengoen…

112
00:11:32,058 --> 00:11:34,627
…non alde egin nahi nuen…

113
00:11:35,428 --> 00:11:37,863
…mundutik…

114
00:11:38,731 --> 00:11:40,766
…hura hainbeste maite nuen arren.

115
00:11:48,307 --> 00:11:49,942
Eta orduan…

116
00:11:51,444 --> 00:11:54,146
…nire aurrean ikusi zintudan.

117
00:11:55,614 --> 00:11:58,517
Nire bila ibiliko zinen…

118
00:12:00,219 --> 00:12:03,589
…eta ez ninduzun aurkituko.

119
00:12:06,726 --> 00:12:12,164
Orain ulertzen duzu 
zergatik ez dudan zu joatea nahi?

120
00:12:22,074 --> 00:12:24,410
"Summis cum gratulationibus".

121
00:12:25,144 --> 00:12:28,214
Hannah… primeran! 
Galdetu egin diezu?

122
00:12:28,280 --> 00:12:30,015
Eta baietz esan dizute?

123
00:12:30,116 --> 00:12:32,518
Bai. Horra zer sinplea.

124
00:12:32,618 --> 00:12:34,754
Dena sinplea da jenio batentzat.

125
00:12:34,820 --> 00:12:36,322
Ez esajeratu.

126
00:12:36,388 --> 00:12:38,290
Irakasten jarraituko ahal duzu!

127
00:12:38,390 --> 00:12:42,128
Izango duzue horren berri 
tribua etortzen denean. 

128
00:12:44,764 --> 00:12:48,267
Bidaia horrek beldurtuta nauka.

129
00:12:48,267 --> 00:12:50,703
Zurekin joan nahi nuke.

130
00:12:50,770 --> 00:12:53,506
O, Hans, hori zoragarria litzateke!

131
00:12:55,775 --> 00:12:57,676
Sua nahi duzu, Arendt andrea?

132
00:12:57,777 --> 00:13:00,646
-Mila esker.
-Ez horregatik.

133
00:13:16,529 --> 00:13:19,899
Nixon zakur amorratu bat zen,
baina kemena galdu du.

134
00:13:19,965 --> 00:13:22,501
Eskola ume bat dirudi, 
besteen begiko izan nahian.

135
00:13:22,535 --> 00:13:24,670
Kennedyren onarpena ere nahi du.

136
00:13:24,737 --> 00:13:28,874
Nixon gezurtia da. Estrategia da.
Bere karrerak bakarrik axola dio.

137
00:13:28,908 --> 00:13:30,075
Horregatik irabaziko du.

138
00:13:30,109 --> 00:13:36,148
Ez. Nixon kalkulatzailea da, 
baina Kennedy gaztea eta argia da.

139
00:13:36,182 --> 00:13:38,450
Eta horrexek axola du 
babak etxetik ateratzerakoan.

140
00:13:38,517 --> 00:13:41,654
"Babak eltzetik", Hannah,
ez "babak etxetik".

141
00:13:41,720 --> 00:13:43,889
Hans eta Lore izango dira.

142
00:13:43,956 --> 00:13:46,926
Ondo da: "Babak eltzetik".

143
00:13:47,159 --> 00:13:49,361
Ingelesa bigarren mailako biolina 
da guretzat.

144
00:13:49,395 --> 00:13:52,965
Hannah Stradivariusa jotzen entzun 
nahi baduzu, alemana ikas ezazu.

145
00:13:52,998 --> 00:13:55,267
-Zuzentzeko eskatu dit.
-Ez da posible.

146
00:13:55,668 --> 00:13:57,937
Beste norbaitek eskatuko zizun.

147
00:13:57,970 --> 00:14:00,906
-Trena berandu iritsi da.
-Jakina.

148
00:14:01,574 --> 00:14:03,342
Aitzakia ezaguna da hori.

149
00:14:03,709 --> 00:14:05,611
Denak hemen daude.

150
00:14:08,447 --> 00:14:10,216
Pozten naiz zuek etorri izanaz!

151
00:14:14,253 --> 00:14:18,891
Hona tribuko azken kidea. Miller 
irakaslea, Hans eta Lore Jonas.

152
00:14:18,958 --> 00:14:22,494
-Atsegin handia da zu ezagutzea.
-Miller irakaslea, ohore handia da.

153
00:14:22,528 --> 00:14:24,864
Hannahek dio zu omen zarela bere 
lagunik zaharrena eta maiteena.

154
00:14:24,897 --> 00:14:26,866
Zaharrena, bai,
baina maiteena, ez.

155
00:14:26,866 --> 00:14:29,768
-Heinrich ni baino zaharragoa da.
-Eta itxura hobea du.

156
00:14:29,869 --> 00:14:32,104
Elkarren ezagunak zineten 
Alemanian?

157
00:14:32,137 --> 00:14:35,808
Europan "lagun zaharra" 
duela 10 minutuko laguna da.

158
00:14:35,875 --> 00:14:39,945
1920ko urteetan, Heideggeren ikasle 
zirenean ezagutu zuten elkar.

159
00:14:40,012 --> 00:14:43,082
Ez esan nire izena 
nazi horrenarekin batera.

160
00:14:43,382 --> 00:14:45,017
Hemen, ez, Hans.

161
00:14:45,317 --> 00:14:49,154
Martin Heidegger nahasgarriaren 
ikasleak izan zineten denak?

162
00:14:49,255 --> 00:14:51,457
Ni institutuan nengoen oraindik.

163
00:14:51,557 --> 00:14:53,893
Ez al zinen irakaslea Barden?

164
00:14:53,959 --> 00:14:57,563
Pentsalari originalek ez dute 
titulurik behar, Miller ikaslea.

165
00:14:58,364 --> 00:15:01,967
Hannahi, Jerusalemera
egingo duen bidaiaren ohorez.

166
00:15:02,501 --> 00:15:03,702
Eskerrik asko, Hans.

167
00:15:03,903 --> 00:15:05,771
Ez dira oporrak, Hans.

168
00:15:05,971 --> 00:15:07,806
Lotte, xanpaina.

169
00:15:11,243 --> 00:15:13,612
Gauza asko entzun ditut zutaz.

170
00:15:13,812 --> 00:15:16,849
Ohore handia da niretzat 
nire unibertsitateko lankide batek…

171
00:15:16,882 --> 00:15:21,120
…historiaren lekuko izateko
aukera handi hau izan dezan.

172
00:15:21,320 --> 00:15:23,956
-Faltan botako zaitugu.
-Eskerrik asko.

173
00:15:25,257 --> 00:15:29,161
Zoragarria da, Hannah,
zu…

174
00:15:29,295 --> 00:15:33,232
…gutako bat, 
epaiketa handi horretan egotea.

175
00:15:33,299 --> 00:15:35,935
Ez da epaiketa handi bat.
Ilegala da.

176
00:15:36,769 --> 00:15:40,039
Israeldar zerbitzu sekretuen 
bahiketa ilegala izan da!

177
00:15:40,072 --> 00:15:44,109
Israelek naziak epaitzeko 
betebehar sakratua du.

178
00:15:44,209 --> 00:15:46,979
Betebehar sakratua?
Hans, "meshugga" zaude.

179
00:15:46,979 --> 00:15:50,015
Bizirik atera ziren judu gehienak
han bizi dira, ordea.

180
00:15:50,049 --> 00:15:53,585
Eta aurrez aurre ikusi nahi dute 
kriminal hori.

181
00:15:53,986 --> 00:15:55,587
-Aurrez aurre!
-Barkatu.

182
00:15:56,288 --> 00:15:58,590
Arrastaka joango dira denak
epaiketara!

183
00:15:58,824 --> 00:16:00,526
Lekuko izango dira.

184
00:16:00,592 --> 00:16:02,628
-Urteak beharko dira.
-Epaiketa hori…

185
00:16:02,661 --> 00:16:04,430
Zenbat ke!

186
00:16:04,496 --> 00:16:07,533
-Ez duzu ezer ulertzen?
-Alemana bazenekiela uste nuen.

187
00:16:07,633 --> 00:16:10,569
Primeran irakurtzen dut, baina
azkarregi hitz egiten ari dira.

188
00:16:10,903 --> 00:16:13,872
Israelgo estatua 
existitu ere ez zen egiten.

189
00:16:13,973 --> 00:16:15,207
Zoritxarrez.

190
00:16:15,607 --> 00:16:18,610
Gerra deklaratuko zion Hitlerri,
Ingalaterrak eta Frantziak bezala.

191
00:16:18,610 --> 00:16:20,779
Gu, ordea, han egon ginen!

192
00:16:20,879 --> 00:16:24,984
Nazien aurka boluntario 
borrokatu ginen britainiar armadan.

193
00:16:24,984 --> 00:16:27,686
1944an Brigada Juduan geunden.

194
00:16:27,753 --> 00:16:30,990
-Ni eta israeldar kementsu asko.
-Badakite hori.

195
00:16:31,023 --> 00:16:35,694
Heinrichek ez daki zer den 
sinesteak armen bidez defendatzea.

196
00:16:35,728 --> 00:16:37,763
Emigratu egin behar izan zuen
horiengatik!

197
00:16:38,063 --> 00:16:40,733
Beste askok bezala.
Ez da hainbesterako.

198
00:16:40,866 --> 00:16:43,702
Inork ez du zure kemena 
zalantzan jartzen, Hans.

199
00:16:43,736 --> 00:16:46,772
Hannahek beti dioenez, 
soldadu gisa miresmen handia zizun.

200
00:16:46,872 --> 00:16:48,841
Ez bakarrik soldadu gisa.

201
00:16:48,907 --> 00:16:49,875
Lotte!

202
00:16:50,376 --> 00:16:54,113
Eichmann Nurembergen epaitu 
behar zuten, baina ihes egin zuen. 

203
00:16:54,213 --> 00:16:57,249
-Horrela pirata bihurtu zen.
-Esaiguzu zer esaten ari diren.

204
00:16:57,316 --> 00:16:59,818
Ziur nago nahiago duzula
Hannahrengandik entzun.

205
00:17:00,953 --> 00:17:03,722
Nazioarteko auzitegi batek
epaitu behar luke, beraz.

206
00:17:03,856 --> 00:17:05,624
-Hori ez da existitzen.
-Hain zuzen!

207
00:17:05,657 --> 00:17:08,027
Epaiketa zuk diozun bezala
egiten bada…

208
00:17:08,327 --> 00:17:11,764
Berlingo komunista ohi sutsu 
horietako bat da.

209
00:17:11,797 --> 00:17:13,532
-Judua?
-Ez.

210
00:17:13,632 --> 00:17:15,667
Baina amaieraraino izan zen 
Rosa Luxemburgen jarraitzailea.

211
00:17:15,701 --> 00:17:18,537
Hori filosofia-doktoretza bat
baino hobea da.

212
00:17:18,637 --> 00:17:21,807
Ezin da historia epaitu, gizon
bakar bat bakarrik epaitu daiteke.

213
00:17:22,241 --> 00:17:25,144
Izan ere. Gizon bat epaituko dute.
Hilketagatik.

214
00:17:25,144 --> 00:17:26,478
Bikote bitxia.

215
00:17:27,713 --> 00:17:30,616
Zoragarriak dira. 
Munduko bikoterik zoriontsuena.

216
00:17:30,649 --> 00:17:32,785
Eta hori frogatu egin behar da…

217
00:17:32,918 --> 00:17:36,989
Zernahi ere esaten ari zaretela,
bat nator zuekin.

218
00:17:37,856 --> 00:17:41,126
Orain, denok ingelesez,
mesedez.

219
00:17:41,193 --> 00:17:42,895
Barkatu, Mary.

220
00:17:43,128 --> 00:17:45,464
Osasuna.

221
00:17:46,198 --> 00:17:48,133
Laster arte.

222
00:17:50,702 --> 00:17:53,072
-Adieu, Charlotte.
-Adieu.

223
00:17:53,772 --> 00:17:56,475
-Mila esker, laztana.
-Laster arte.

224
00:17:56,742 --> 00:17:59,578
Oso gogorrak izan gara Hansekin.
Barkamena eskaiozu nire partetik.

225
00:17:59,678 --> 00:18:02,648
-Beti esaten duzu hori.
-Badakit.

226
00:18:03,182 --> 00:18:07,920
-Campusean ikusiko zaitut.
-Mila esker etortzeagatik. Agur.

227
00:18:09,321 --> 00:18:12,324
Kontuz ibili ekaitzarekin.

228
00:18:12,424 --> 00:18:14,093
Izugarria da.

229
00:18:18,730 --> 00:18:20,799
Oso dibertigarria da…

230
00:18:20,966 --> 00:18:24,136
…gure Hans txit argia zirikatzea. 

231
00:18:24,436 --> 00:18:27,406
Zu infernura bidaltzeak 
asko pozten duelako, bereziki.

232
00:18:30,576 --> 00:18:34,146
Zu zara zu!

233
00:19:02,040 --> 00:19:03,175
Hannah!

234
00:19:04,209 --> 00:19:05,511
Hemen jartzen du:

235
00:19:05,944 --> 00:19:08,013
Inaugurazio hitzaldian, 
eskerrak eman zizkion Führerari.

236
00:19:08,046 --> 00:19:09,648
HEIDEGGER,
ALDERDIKO KIDEA

237
00:19:11,250 --> 00:19:14,520
Gero, "Horst-Wessel-Lied"
kantatu zuten.

238
00:19:39,178 --> 00:19:40,946
Kaixo, "Klaps".

239
00:19:41,046 --> 00:19:42,748
Kaixo, "Stups".

240
00:19:45,050 --> 00:19:47,219
Nirekin etorriko al zara?

241
00:20:48,814 --> 00:20:51,783
Hannah! 
Nire Hannah!

242
00:21:02,794 --> 00:21:04,129
Jerusalem…

243
00:21:04,263 --> 00:21:07,466
-…zure maitea.
-Bai.

244
00:21:11,803 --> 00:21:14,106
Zer moduz dago Heinrich?

245
00:21:14,806 --> 00:21:17,376
-Zintzoa da zurekin?
-Bai.

246
00:21:18,744 --> 00:21:21,113
Zintzoegia, batzuetan.

247
00:21:21,313 --> 00:21:24,750
Faltan botatzen dut
berarekin eztabaidatzea.

248
00:21:24,816 --> 00:21:29,021
Laster ez dut nire bidea ikusiko
bizitza modernoaren labirintoan.

249
00:21:29,054 --> 00:21:32,324
Liskarra izan dut berarekin
bidaia hau dela eta.

250
00:21:32,524 --> 00:21:37,696
Beldur da hona etortzeak ez ote 
nauen "garai ilunetara" eramango.

251
00:21:37,763 --> 00:21:41,300
Epaiketa hau 
oso garrantzitsua da guretzat.

252
00:21:41,800 --> 00:21:45,704
Eta zu indartsua zara, nire Hannah.
Hala izan zara beti.

253
00:21:45,737 --> 00:21:48,807
Eta kementsua.
Oso kementsua.

254
00:21:49,141 --> 00:21:51,009
Zer moduz zaude zu?

255
00:21:51,977 --> 00:21:56,014
-Zer moduz daukazu bihotza?
-Petral samar.

256
00:21:56,415 --> 00:22:02,354
Ez da inoiz ohitu 
bizi garen mundura.

257
00:22:04,523 --> 00:22:09,027
Israel zu baino azkarrago 
zahartu da, nire Hannah txikia.

258
00:22:10,329 --> 00:22:14,766
Seme-alaba asko edukiko zenituela
pentsatu izan dut beti.

259
00:22:14,833 --> 00:22:17,336
O, Jenny! Hasteko,
behartsuegiak ginen…

260
00:22:17,402 --> 00:22:19,504
…eta dirua eduki genuenean…

261
00:22:19,538 --> 00:22:21,540
…zaharregiak ginen.

262
00:22:21,740 --> 00:22:24,543
Hemengo jende asko behartsua da,
baina umeak edukitzen dituzte.

263
00:22:24,876 --> 00:22:28,380
Umeak garrantzitsuak dira.
Nazio gazte bat gara.

264
00:22:28,380 --> 00:22:31,049
Bazenuen 
gu bisitatzeko ordua.

265
00:22:31,416 --> 00:22:33,919
-Ez da bisitan etorri.
-Ikusten?

266
00:22:34,353 --> 00:22:36,555
Etxetik bota nahi nau!

267
00:22:36,588 --> 00:22:40,459
Zu piztia horregatik etorri izanak
ematen dit pena.

268
00:22:40,592 --> 00:22:43,428
Horregatik daukate kaiola batean.

269
00:22:43,495 --> 00:22:45,931
-Kaiola batean?
-Kristalezkoa da.

270
00:22:45,997 --> 00:22:47,733
Bera gugandik babesteko.

271
00:23:20,399 --> 00:23:22,300
Auzitegi gorena!

272
00:23:39,551 --> 00:23:45,557
Hemen zuen aurrean nagoelarik,
Israelgo epaileok…

273
00:23:45,824 --> 00:23:49,194
…Adolf Eichmann salatzeko…

274
00:23:50,128 --> 00:23:53,131
…ez nago bakarrik.

275
00:23:54,266 --> 00:24:00,338
Sei milioi salatzaile 
dauzkat nirekin.

276
00:24:01,506 --> 00:24:05,444
Baina haiek ezin dira hemen egon…

277
00:24:05,477 --> 00:24:09,214
…eta ezin dute bera 
hatzaz seinalatu.

278
00:24:09,448 --> 00:24:14,419
Ezin dute oihu egin:
"Salatzen zaitut!"

279
00:24:15,020 --> 00:24:18,557
Haien errautsak Auschwitzeko 
muinoetan barreiatuta baitaude…

280
00:24:18,590 --> 00:24:21,159
…eta Treblinkako zelaietan…

281
00:24:21,460 --> 00:24:24,830
…eta Poloniako ibaietara boteak.

282
00:24:25,063 --> 00:24:30,402
Haien hilobiak 
Europa osoan zehar daude.

283
00:24:33,038 --> 00:24:35,774
Haien odolak
zerura egiten du deiadar…

284
00:24:35,941 --> 00:24:38,977
…baina ez ditugu
haien ahotsak entzuten.

285
00:24:41,513 --> 00:24:43,181
Eta Hausner harropuztuta dabil…

286
00:24:43,348 --> 00:24:47,052
…Eichmannekin lehian ariko balitz 
bezala, aktore nagusia nor izango.

287
00:24:47,152 --> 00:24:50,622
Espero izatekoa zen bere 
lehen hitzaldia dramatikoa izatea.

288
00:24:50,655 --> 00:24:52,624
Ben Gurionen estiloan?

289
00:24:53,058 --> 00:24:55,227
Bera dago atzean, ezta?

290
00:24:56,127 --> 00:25:00,832
Israelek kontuz ibili behar du 
epaiketa ikuskari ez bihurtzeko.

291
00:25:00,866 --> 00:25:04,503
Horra nire Hannah!
Itxaron pixka bat.

292
00:25:04,669 --> 00:25:07,105
Eta saiatu Ben Gurioni ulertzen.

293
00:25:07,272 --> 00:25:12,944
Gure gazteek ez diote aurre egin 
nahi "garai ilun" delako horiei. 

294
00:25:13,245 --> 00:25:18,416
Edo gurasoez lotsatzen dira, 
ez zirelako borrokatu edo babestu… 

295
00:25:18,517 --> 00:25:21,720
…edo modu desohoragarrian 
jokatu izana aurpegiratzen diete.

296
00:25:21,753 --> 00:25:25,423
Nonbait, han kriminalek edo putek 
iraun ahal izan zuten bizirik.

297
00:25:26,124 --> 00:25:30,428
Eta uste duzu 
Hausnerrek ulertaraziko diela…

298
00:25:30,762 --> 00:25:33,732
…beren gurasoek 
zenbat sufritu duten?

299
00:25:34,533 --> 00:25:37,469
Pazientzia pixka bat izan gurekin.

300
00:25:41,139 --> 00:25:45,877
Hemen irakurtzen dudanez, 
garraioan 15 lagun hil omen ziren.

301
00:25:45,977 --> 00:25:49,214
Nik gauza bakarra esan dezaket:

302
00:25:49,281 --> 00:25:52,317
Txosten horiek ez ziren 
4B-4 departamentuaren ardurakoak.

303
00:25:52,350 --> 00:25:57,122
Tokiko agintarienak ziren, 
eta haien jarraibideen araberakoak.

304
00:25:58,256 --> 00:26:01,793
Hemen jartzen duenez, 
agindua Reichsführerrena zen.

305
00:26:01,826 --> 00:26:07,799
Zergatik eman zioten agindua 
beste ofizial bati?

306
00:26:07,832 --> 00:26:09,768
Zergatik Eichmanni?

307
00:26:11,503 --> 00:26:18,209
Reichsführerek ez zuen beste 
kontakturik, Eichmann izan ezik?

308
00:26:20,478 --> 00:26:23,181
Dokumentuak argi dioenez…

309
00:26:23,248 --> 00:26:27,285
…udal poliziak 
edo haien egoitzak…

310
00:26:27,352 --> 00:26:30,589
…egin zion eskaria 
4B-4 departamentuari.

311
00:26:30,622 --> 00:26:35,760
Beraz, hura bideratzen jarrai nezan
eman zidaten kontu hori…

312
00:26:35,860 --> 00:26:39,564
…eta hala egin nuen,
bitartekari gisa.

313
00:26:39,631 --> 00:26:43,735
Hala agindu zidaten. 
Aginduak bete behar izan nituen.

314
00:26:46,738 --> 00:26:49,341
Hala ere, 
zuk erabaki zenuen…

315
00:26:49,407 --> 00:26:53,612
…zenbat jende sartu beharra zegoen
bagoi bakoitzean, ezta?

316
00:26:54,346 --> 00:26:56,414
Niri aginduak ematen zizkidaten.

317
00:26:56,448 --> 00:27:01,086
Jendea hiltzen bazuten edo ez, 
aginduak bete egin behar ziren.

318
00:27:01,186 --> 00:27:03,688
Prozedura administratiboen arabera.

319
00:27:03,688 --> 00:27:07,626
Ni hango zati txiki baten
erantzulea baizik ez nintzen.

320
00:27:07,626 --> 00:27:11,930
Tren haiek abiarazteko behar ziren 
gainerako atalak…

321
00:27:11,997 --> 00:27:14,866
…beste departamentu bati zegozkion.

322
00:27:18,203 --> 00:27:23,341
Iruditzen zait zartaginean erretzen 
naukazutela xerra frijitu arte.

323
00:27:23,408 --> 00:27:31,249
Zuen salaketa horiek
erabat frogatu ezinak dira eta.

324
00:27:32,984 --> 00:27:35,787
Azkenean entzun diozu 
harrapakariari.

325
00:27:39,090 --> 00:27:40,659
Ondo al zaude?

326
00:27:41,092 --> 00:27:43,228
Bai, ondo nago.

327
00:27:43,662 --> 00:27:44,829
Ederki.

328
00:27:45,997 --> 00:27:47,365
Ederki.

329
00:27:48,533 --> 00:27:49,834
Eta?

330
00:27:50,802 --> 00:27:54,272
Nik irudikatutakoaren
oso desberdina da.

331
00:27:54,406 --> 00:27:57,275
SSkoa izan zen.
Horiek beldurgarriak dira.

332
00:27:57,308 --> 00:27:59,144
Bera ez, ordea.

333
00:27:59,577 --> 00:28:01,780
Hori da, hain zuzen.

334
00:28:01,913 --> 00:28:04,049
Hor dago,
kristalezko kaiolan eserita…

335
00:28:04,149 --> 00:28:05,550
…mamu bat bezala…

336
00:28:05,583 --> 00:28:08,586
…eta mamuak hotzeria du,
izan ere.

337
00:28:11,690 --> 00:28:13,625
Ez du ikararik ematen.

338
00:28:15,427 --> 00:28:17,562
Gizagaixo bat da.

339
00:28:18,029 --> 00:28:20,699
Hizkera burokratiko zatar horretan
hitz egiten du.

340
00:28:20,732 --> 00:28:24,202
Eta, bat-batean, 
honelako gauzak esaten ditu:

341
00:28:24,736 --> 00:28:28,573
"Zartaginean erretako 
xerra bat bezala sentitzen naiz…"

342
00:28:30,475 --> 00:28:32,110
Sinestezina!

343
00:28:32,210 --> 00:28:35,246
Zerbitzari!
Ez duzu xerra nahiko, ezta?

344
00:28:35,380 --> 00:28:36,915
Adoretu egin nahi nauzu?

345
00:28:37,015 --> 00:28:39,718
"Asmoa sumatu orduko,
etsia hartzen du norberak". 

346
00:28:39,851 --> 00:28:43,288
"Asmoa sentitu orduko,
etsia hartzen du norberak". 

347
00:28:43,955 --> 00:28:46,357
"Gustatzen zaizun guztia
zilegi da…"

348
00:28:46,424 --> 00:28:50,895
-Tassorena hori ere.
-"Zuri dagokizuna zilegi da".

349
00:28:51,196 --> 00:28:54,532
"Zer dagokizun ikasi nahi baduzu…

350
00:28:54,599 --> 00:28:57,602
…dama noble bati
galdetu besterik ez duzu".

351
00:28:59,370 --> 00:29:02,841
Gure aita jostuna zen Berlinen.

352
00:29:02,974 --> 00:29:06,344
Fausto aipatzen zuen beti
bizarra egiten ziotenean.

353
00:29:06,411 --> 00:29:09,781
Mefisto zen bere kuttunena.

354
00:29:10,749 --> 00:29:13,218
"Odola oso zuku berezia da".

355
00:29:13,752 --> 00:29:14,886
Eichmann.

356
00:29:16,421 --> 00:29:18,389
Eichmann ez da Mefisto.

357
00:29:22,293 --> 00:29:25,897
Aitak 58 urte zituen.
Amak, berriz, 43.

358
00:29:26,131 --> 00:29:29,768
Anaiak, 22. 
Nik, 21.

359
00:29:29,934 --> 00:29:31,870
Arrebak, 19.

360
00:29:33,004 --> 00:29:35,073
Anaiak 16 zituen.

361
00:29:35,140 --> 00:29:37,142
Eta beste anaiak, 14.

362
00:29:37,242 --> 00:29:40,345
Arrebak, 8.
Eta anaia gazteenak, 5.

363
00:29:40,478 --> 00:29:43,214
Elkarrekin errepidean 
aurrera egiten saiatu ginen…

364
00:29:43,248 --> 00:29:47,152
…SS kementsuek esan ziguten bezala.

365
00:29:47,418 --> 00:29:51,589
Eta zure familiatik 
nor dago bizirik?

366
00:29:51,990 --> 00:29:53,858
Ni bakarrik.

367
00:29:58,062 --> 00:30:00,265
Geroago zenbatu gintuztenean…

368
00:30:00,431 --> 00:30:03,034
…200 edo 210 geratzen ginen…

369
00:30:03,101 --> 00:30:05,136
…hara eramandako 1.200 lagunetik.

370
00:30:05,203 --> 00:30:07,739
Hurrengoko guztiak
gaseztatu egin zituzten.

371
00:30:07,806 --> 00:30:12,911
Gure ondoren iritsitako haiek
gaseztatu egin zituzten denak.

372
00:30:16,581 --> 00:30:18,249
Hura…

373
00:30:21,152 --> 00:30:22,620
Barkatu…

374
00:30:24,355 --> 00:30:26,391
Mesedez, saiatu…

375
00:30:27,892 --> 00:30:30,061
Mesedez, saiatu…

376
00:30:33,965 --> 00:30:36,668
Indar batek…

377
00:30:36,768 --> 00:30:40,572
…naturaz gaindiko indar batek…

378
00:30:40,605 --> 00:30:43,208
…eutsi ninduen.

379
00:30:45,376 --> 00:30:50,982
Auschwitzen pasatu nuen aldia
eta gero…

380
00:30:51,015 --> 00:30:57,488
…2 urte Auschwitzen,
musulmana nintzenean…

381
00:31:02,393 --> 00:31:06,464
De-Nur jauna, mesedez.
Entzun Hausner jaunari.

382
00:31:09,334 --> 00:31:11,369
Lasai, mesedez.

383
00:31:11,436 --> 00:31:15,907
Gera zaitezte zaudeten lekuan.

384
00:31:18,509 --> 00:31:20,111
Zaudeten lekuan gera zaitezte.

385
00:31:43,534 --> 00:31:46,037
Estatu Batuetarako zure deia
prest daukazu.

386
00:31:46,104 --> 00:31:48,006
Mila esker.

387
00:32:00,952 --> 00:32:04,956
<i>Ikusiko bazenu nola saiatzen diren 
lasaitzen lekukotasuna emateko…

388
00:32:05,056 --> 00:32:10,028
Kontakizun gehienek ez dute 
zerikusirik Eichmann pertsonarekin.

389
00:32:10,128 --> 00:32:12,597
Biok genekien hasieratik…

390
00:32:12,597 --> 00:32:15,833
…epaiketak historia epaituko zuela
gizon bakar baten ekintzak baino. 

391
00:32:15,934 --> 00:32:18,303
Ikaragarria da, hala ere.

392
00:32:18,937 --> 00:32:21,039
Ai, nire txikia, 
hain urruti zaude.

393
00:32:21,272 --> 00:32:23,007
<i>Bukatu dira 3 minutuak.

394
00:32:23,141 --> 00:32:24,375
<i>Pasatu dira 3 minutu!

395
00:32:24,475 --> 00:32:27,111
Honek dirutza balio du.
Agur esango dizut.

396
00:32:27,345 --> 00:32:28,012
Bai.

397
00:32:28,346 --> 00:32:29,847
<i>Laster arte.

398
00:32:37,522 --> 00:32:40,058
Erakunde zentral bat nahi zuten…

399
00:32:40,158 --> 00:32:43,094
…hungariar juduen bozeramailea
izan zedin.

400
00:32:43,294 --> 00:32:45,596
Ez du axola
zer bileran sortu zen…

401
00:32:45,630 --> 00:32:51,169
…baina esan al zuten zenbat kide
zituen batzorde hark…

402
00:32:51,235 --> 00:32:53,538
…alemanen ardurapean?

403
00:32:53,671 --> 00:32:56,274
Esan ziguten…

404
00:32:57,041 --> 00:33:02,714
…4 edo 5 lagunek osatuko zutela
ordezkaritza nagusia.

405
00:33:02,747 --> 00:33:05,350
Ez zioten "Judenrat" deitu.

406
00:33:06,718 --> 00:33:08,453
Horrek lasaitu egin gintuen…

407
00:33:08,519 --> 00:33:15,059
…bai baikenekien 
"Judenrat"en helburua zein zen.

408
00:33:16,060 --> 00:33:20,832
Zenbateraino esan zenien…

409
00:33:20,865 --> 00:33:24,402
…komunitate eta probintzietako
egoera zein zen…

410
00:33:24,502 --> 00:33:26,537
…deportatu beharrean zeudenei?

411
00:33:26,571 --> 00:33:28,639
Ez zegoen aukera hori.

412
00:33:28,673 --> 00:33:32,076
Zeren eta informazio hori
lortu nuen garaian…

413
00:33:32,110 --> 00:33:35,580
…eta Auschwitz zer zen 
ulertu genuen garaian…

414
00:33:35,813 --> 00:33:41,252
…Hungariako ekialdea
eta ipar-ekialdea…

415
00:33:41,953 --> 00:33:44,889
…300.000 lagun guztira…

416
00:33:44,956 --> 00:33:47,358
…gure berri izan baitzuten.

417
00:33:47,392 --> 00:33:51,629
Beren halabeharra ezagutzen 
zuten, baina zer egin genezakeen?

418
00:33:51,629 --> 00:33:54,032
Zer egin genezakeen?

419
00:33:55,733 --> 00:33:58,436
Atera ezazue! Berehala!

420
00:33:58,469 --> 00:34:02,673
Koldar hutsa zara!
Zakurra!

421
00:34:05,143 --> 00:34:10,448
Hemen egon nahi ezkero,
eserita egon behar duzue.

422
00:34:23,428 --> 00:34:26,064
Polizia batek 
leial izatea zin egiten du.

423
00:34:26,264 --> 00:34:28,132
Zin hori hausten badu…

424
00:34:28,466 --> 00:34:30,401
…zital hutsa da.

425
00:34:30,435 --> 00:34:32,770
Iritzi berekoa naiz orain ere.

426
00:34:32,837 --> 00:34:35,740
Egia esango dudala
zin egin dut hemen.

427
00:34:36,074 --> 00:34:39,410
Orduan ere 
iritzi berekoa nintzen.

428
00:34:39,444 --> 00:34:41,212
Zina zina da.

429
00:34:41,279 --> 00:34:44,615
Zure ustez, leiala izatea 
zin egin zuen norbait…

430
00:34:44,649 --> 00:34:49,554
…leialtasun zin horretatik libre 
geratu zen Hitler hil ondoren?

431
00:34:49,654 --> 00:34:51,389
Hitler hil ondoren?

432
00:34:51,589 --> 00:34:55,460
Jakina. Automatikoki libre
geratuko litzateke mundu guztia.

433
00:34:55,893 --> 00:34:59,130
Poliziak galdekatu zintuenean
zuk hau esan zenien:

434
00:34:59,197 --> 00:35:03,634
Führerak esan balizu 
zure aita traidore bat zela…

435
00:35:03,734 --> 00:35:06,504
…zerorrek tiro egingo omen zenion 
aitari.

436
00:35:07,371 --> 00:35:12,410
-Aita traidorea balitz…
-Ez. Führerrek hori esan balizu!

437
00:35:15,413 --> 00:35:19,750
-Zeure aita hilko zenukeen?
-Frogak izan banitu, bai.

438
00:35:19,817 --> 00:35:23,955
Frogak izan banitu, zinak 
horretara behartuko nindukeen.

439
00:35:23,988 --> 00:35:27,959
Frogatu al zizuten 
juduak suntsitu egin behar zirela?

440
00:35:28,159 --> 00:35:29,694
Nik ez nituen suntsitu.

441
00:35:31,195 --> 00:35:33,731
Ez zenuen inoiz
barne-gatazkarik sentitu…

442
00:35:33,798 --> 00:35:38,002
…betebeharraren eta kontzientziaren 
artean?

443
00:35:38,069 --> 00:35:40,338
Zatituta bezala nengoen.

444
00:35:40,404 --> 00:35:43,007
-Zatituta?
-Bai.

445
00:35:43,808 --> 00:35:46,577
Kontzienteki zatituta…

446
00:35:46,811 --> 00:35:51,182
…alde batetik bestera
ihes eginez.

447
00:35:51,549 --> 00:35:54,185
Kontzientziari 
uko egin behar zitzaion?

448
00:35:54,185 --> 00:35:54,952
Zer?

449
00:35:54,952 --> 00:35:58,656
Norberaren kontzientziari
uko egin behar zitzaion?

450
00:35:58,890 --> 00:36:00,791
Horrela esan dezakezu.

451
00:36:00,858 --> 00:36:05,062
Kemen zibil handiagoarekin,
gauzak desberdinak ziratekeen.

452
00:36:05,163 --> 00:36:07,498
-Arrazoi dut? Erantzun…
-Baldin eta kemen zibila…

453
00:36:07,632 --> 00:36:11,769
…hierarkikoki antolatu izan balitz,
orduan, bai, jakina.

454
00:36:12,170 --> 00:36:15,173
Beraz, 
ez zen halabeharrez izan.

455
00:36:15,573 --> 00:36:17,642
Ez zen ezinbestean gertatu.

456
00:36:17,808 --> 00:36:20,912
Hura giza jokabideari zegokion.

457
00:36:21,012 --> 00:36:23,047
Giza jokabideari zegokion kontua.

458
00:36:23,181 --> 00:36:27,118
Gerra garaian gertatu zen,
nahasmen aldian…

459
00:36:27,185 --> 00:36:30,354
Denok hau pentsatu genuen: 
"Alferrik da aurre egitea…"

460
00:36:30,454 --> 00:36:33,057
Harri beroan lurruntzen den
ur tanta bat…

461
00:36:33,090 --> 00:36:35,793
…helbururik gabe,
arrakastarik gabe…

462
00:36:35,893 --> 00:36:38,196
…porrotik gabe,
edo dena dela.

463
00:36:38,229 --> 00:36:40,498
Horrek zerikusia du…

464
00:36:40,831 --> 00:36:43,834
…garaiekin, nire ustez.

465
00:36:43,935 --> 00:36:46,270
Garai haietan 
umeak hezteko moduarekin…

466
00:36:46,304 --> 00:36:51,776
…ideologikoki hezi baitzituzten,
diziplina gogor batean… Horrela.

467
00:36:59,517 --> 00:37:02,720
Eichmann ez dela antisemita?
A zer txorakeria!

468
00:37:02,820 --> 00:37:05,423
Entzun diozu.
Legea obeditzen ari zen.

469
00:37:05,590 --> 00:37:07,058
Edozein lege obedituko zuen.

470
00:37:07,091 --> 00:37:09,493
Mesedez! 
Alderdiko edonor…

471
00:37:09,527 --> 00:37:12,697
…SSak ez aipatzearren,
antisemita amorratua zen.

472
00:37:12,830 --> 00:37:16,334
Zin dagi ez diola inoiz judu bati 
minik eman.

473
00:37:16,367 --> 00:37:17,935
Berak dio hori! 

474
00:37:18,369 --> 00:37:20,471
Ez al da interesgarria…

475
00:37:20,538 --> 00:37:24,742
…sistema hiltzaile batek eskatutako 
guztia egin zuen gizonak…

476
00:37:24,809 --> 00:37:29,313
…eta bere lan finaz zehatz-mehatz 
mintzatzeko irrikaz dirudien arren…

477
00:37:29,380 --> 00:37:33,618
…gizon horrek behin eta berriz 
esatea ez duela ezer juduen aurka?

478
00:37:33,618 --> 00:37:36,254
-Gezurretan ari da!
-Ez, ez da gezurretan ari.

479
00:37:36,287 --> 00:37:37,855
Ez al zara horrekin itsutzen ari?

480
00:37:37,888 --> 00:37:40,191
Ez omen zekien
trenak nora zihoazen.

481
00:37:40,258 --> 00:37:44,528
-Hori ere sinesten diozu?
-Horri ez zion garrantzirik ematen.

482
00:37:44,629 --> 00:37:47,898
Heriotzara eramaten zuen jendea…

483
00:37:47,932 --> 00:37:50,268
…baina ez zen 
horren erantzule sentitzen.

484
00:37:50,301 --> 00:37:53,471
Trena martxan zegoen orduko,
berak egina zuen bere lana.

485
00:37:53,504 --> 00:37:56,307
Beraz, berak inolako errurik 
ez duela esan dezake…

486
00:37:56,407 --> 00:37:58,876
…garraiatu zuen jendeari gertatu 
zitzaiona kontuan hartu gabe?

487
00:37:58,909 --> 00:38:02,046
Bai. Berak horrela ikusten du.
Burokrata bat da.

488
00:38:02,580 --> 00:38:05,549
Miresgarria da nola bilatzen duzun 
egia, baina jo eta pasa egin duzu!

489
00:38:05,583 --> 00:38:09,854
Baina, Kurt, ezin duzu ukatu 
zer alde handia dagoen…

490
00:38:09,954 --> 00:38:14,859
…gertaera izugarri haien eta 
gizonaren mediokritatearen artean.

491
00:38:15,660 --> 00:38:17,295
Ez kezkatu, Rahel.

492
00:38:17,595 --> 00:38:19,563
Hannahek eta nik 
horrela eztabaidatzen dugu beti.

493
00:38:19,597 --> 00:38:23,134
Jende asko haserrearaziko ote duen 
beldur naiz.

494
00:38:23,367 --> 00:38:25,569
Horrelakoxea da eta.

495
00:38:28,773 --> 00:38:33,144
-Gure duelu odoltsuen ondoren…
-Adiskidetu egiten ginen beti.

496
00:38:40,518 --> 00:38:42,887
Ez, Kurt!

497
00:38:43,654 --> 00:38:45,623
Zeure bihotza 
kontuan har ezazu.

498
00:38:46,791 --> 00:38:49,093
Badakit.
Ez naiz jadanik gaztea.

499
00:38:49,126 --> 00:38:54,498
Horregatik ez dut nahi 
zu nire ondotik berehala joatea.

500
00:38:54,999 --> 00:38:57,335
Inoiz ez naiz egoten
zugandik urruti.

501
00:38:57,368 --> 00:38:58,803
Inoiz ez.

502
00:38:59,136 --> 00:39:01,272
Zer daukazu hor?

503
00:39:01,439 --> 00:39:04,041
Epaiketako transkripzioak.

504
00:39:04,342 --> 00:39:07,144
Eichmannen galdeketaren
sei grabazio.

505
00:39:07,178 --> 00:39:09,647
New Yorkera 
itsasontziz bidaliko nizkizun.

506
00:39:09,747 --> 00:39:12,283
Berehala irakurri beharra daukat.

507
00:39:31,869 --> 00:39:34,505
Hurrengoan,
ekar ezazu Heinrich.

508
00:40:34,231 --> 00:40:36,033
Etxean zaude!

509
00:40:41,672 --> 00:40:43,607
Eta zure eskolak?

510
00:40:43,741 --> 00:40:46,744
Ezeztatu egin ditut!
Larrialdi bat dela esan diet.

511
00:40:52,183 --> 00:40:53,951
Eskerrik asko, Freddy.

512
00:40:54,585 --> 00:40:56,454
Mila esker.

513
00:41:18,542 --> 00:41:22,313
-Zer ederra etxean egotea!
-Ia 2 kilo.

514
00:41:23,781 --> 00:41:25,649
Ez didazu sumatzen?

515
00:41:30,921 --> 00:41:33,157
Gosea pasatu dut zugatik.

516
00:41:39,964 --> 00:41:42,233
Begira hor ditudan etxeko lanak.

517
00:41:43,501 --> 00:41:45,703
Egun batzuk jai hartuko dituzu.

518
00:41:45,836 --> 00:41:49,607
2.000 orrialde irakurri behar ditut
sei hilabetekoa hasi baino lehen.

519
00:41:49,640 --> 00:41:52,543
Ez esajeratu, 
irakasle andrea.

520
00:41:55,412 --> 00:41:57,114
Maryk bidaliak?

521
00:41:57,748 --> 00:41:59,316
Ez.

522
00:41:59,984 --> 00:42:01,385
Nik.

523
00:42:13,564 --> 00:42:15,966
Hori okerreko multzoa da!

524
00:42:16,667 --> 00:42:19,737
Millerrek eskatu dit
beste eskola batzuk emateko.

525
00:42:19,770 --> 00:42:24,408
Norbait gaixotu edo dibortziatu, 
edo amerikar txorakeria horiek.

526
00:42:24,542 --> 00:42:26,844
Jiraka daukat burua.

527
00:42:26,977 --> 00:42:30,681
Ezetz esaten ikasi behar duzu.
Besteei, noski.

528
00:42:30,981 --> 00:42:32,283
Hannah.

529
00:42:38,989 --> 00:42:40,291
Bai?

530
00:42:41,759 --> 00:42:43,093
Bai.

531
00:42:44,428 --> 00:42:46,330
Kaixo, Shawn jauna.

532
00:42:46,897 --> 00:42:50,334
Orain ez dago.
Laster etorriko da.

533
00:42:50,434 --> 00:42:53,237
Bai, noski.
Mezua emango diot.

534
00:42:54,038 --> 00:42:55,306
Zer?

535
00:42:55,639 --> 00:42:57,808
Shawn jaun ondo heziak
ez du gauza handirik esan…

536
00:42:57,875 --> 00:43:02,379
…baina artikulua noiz bidaliko 
diozun jakin nahi duela uste dut.

537
00:43:02,513 --> 00:43:04,615
Epaia ez dute eman eta!

538
00:43:04,682 --> 00:43:06,183
Bai…

539
00:43:06,850 --> 00:43:09,820
Nola ausartu da Shawn jauna
zuri deitzen?

540
00:43:10,588 --> 00:43:12,990
Uste dut ez zaiola
bururatu ere egiten…

541
00:43:13,023 --> 00:43:16,026
…zu bezain idazle ospetsua…

542
00:43:16,126 --> 00:43:19,029
…paperekin borrokan ari dela,
hitz bakar bat ere idatzi gabe.

543
00:43:19,096 --> 00:43:22,833
Monsieur honek aspaldi 
bukatua zukeen artikulua, ordea!

544
00:43:25,302 --> 00:43:27,504
Zalantzarik gabe.

545
00:43:29,173 --> 00:43:31,008
-Eskerrik asko.
-Irakasle andrea.

546
00:43:33,444 --> 00:43:35,613
Nire bulegoa ere 
erabil dezakezu.

547
00:43:36,146 --> 00:43:38,382
Zu bai atsegina, jauna!

548
00:43:38,949 --> 00:43:41,652
Nire piparen euskarria
kendu besterik ez duzu.

549
00:43:41,719 --> 00:43:43,887
Zure medikua poztuko da.

550
00:43:43,988 --> 00:43:45,889
Zozoak beleari ipurbeltz.

551
00:43:58,068 --> 00:44:02,339
Ba al zoaz ni horrela utzirik?
Besarkadarik gabe, musurik gabe?

552
00:44:02,873 --> 00:44:06,543
Filosofo handia pentsatzen ari 
denean, ez zaio traba egin behar.

553
00:44:06,644 --> 00:44:09,179
Musurik gabe, ezin pentsatu, ordea.

554
00:44:20,524 --> 00:44:22,493
Jar ezazu hemen.

555
00:44:24,194 --> 00:44:26,697
-Mila esker, Freddy.
-Ez horregatik.

556
00:44:27,131 --> 00:44:29,066
Israeldik.

557
00:44:29,299 --> 00:44:32,670
Epaiketako 500 orrialde berri,
gutxienez.

558
00:44:39,510 --> 00:44:41,779
Gero antolatuko dizkizut.

559
00:44:44,882 --> 00:44:47,518
Pozten naiz zu edukitzeaz, Lotte.

560
00:44:48,252 --> 00:44:51,822
Neure alabarekin ez nuke
hain harreman ona izango.

561
00:44:51,889 --> 00:44:54,825
Aitak beti esaten du
Jainkoak familia eman digula…

562
00:44:54,892 --> 00:44:57,494
…baina lagunak guk aukeratzen 
ditugula, Jainkoari eskerrak.

563
00:44:58,262 --> 00:44:59,463
Tira…

564
00:45:00,097 --> 00:45:02,466
Teoria interesgarria.

565
00:45:02,566 --> 00:45:07,304
-Nik Charlotte aukeratuko nukeen?
-Ahaztu zait. Lehen deitu dizu.

566
00:45:07,504 --> 00:45:09,306
Heinrichen Bardeko zenbaki berria 
nahi zuen.

567
00:45:09,506 --> 00:45:10,741
Eman egin diozu?

568
00:45:10,808 --> 00:45:13,577
Zoritxarrez,
ezin izan dut aurkitu.

569
00:45:14,344 --> 00:45:19,850
Kontuz ibili. Psikoanalista da, eta
pentsamenduak irakurriko dizkizu…

570
00:45:20,784 --> 00:45:24,021
-Eraman egingo ditut?
-Bai.

571
00:45:24,855 --> 00:45:26,490
Eskerrik asko.

572
00:45:43,040 --> 00:45:44,942
<i>Lo zeuden,
hildakoak bezala.

573
00:45:45,142 --> 00:45:48,879
<i>Baten bat sartu,
eta hau esan zuen: 

574
00:45:49,113 --> 00:45:51,915
<i>Azkar,
SSak badatoz berriz.

575
00:45:52,015 --> 00:45:54,985
<i>Bi lagun neuzkan ondoan.

576
00:45:55,119 --> 00:46:00,991
<i>Astean behin Mengele doktore 
zitalaren aukeraketa egiten zen.

577
00:46:01,425 --> 00:46:04,928
<i>Aski zen Mengele doktorea 
iritsia zelako zurrumurrua…

578
00:46:05,129 --> 00:46:08,799
<i>…zigor-eremu osoan 
ikara eta izua zabaltzeko.

579
00:46:08,832 --> 00:46:12,035
<i>…erruduna dela aitortu…

580
00:46:15,539 --> 00:46:21,111
<i>…nik herritar kemena deitzen diodan
hori zabalduago egon balitz…

581
00:46:21,178 --> 00:46:24,281
<i>…gauza batzuk beste era batera
gertatuko ziratekeen. 

582
00:46:24,381 --> 00:46:28,385
FILOSOFIA FAKULTATEA
M. Heidegger irakasle doktorea

583
00:46:33,957 --> 00:46:35,559
Arendt andereñoa.

584
00:46:38,095 --> 00:46:42,933
Nik zuri pentsatzen irakastea
nahi omen duzu.

585
00:46:45,502 --> 00:46:46,970
Pentsatzea…

586
00:46:47,437 --> 00:46:50,374
…bakarkako jarduna da.

587
00:46:56,847 --> 00:47:00,717
Sexu eszena bat idazten dudanean,
zu zauzkat nire kontzientzian.

588
00:47:00,751 --> 00:47:02,986
Niri sorbaldan jo eta "geldi hor"
esango bazenit bezala.

589
00:47:02,986 --> 00:47:04,888
Ez dut arazorik sexuarekin.

590
00:47:04,955 --> 00:47:08,292
-Esibizionista naizela usteko duzu.
-Hala zara eta.

591
00:47:09,493 --> 00:47:13,497
Kutsu autobiografikorik gabeko
lehen liburua idatzi duzu, ordea.

592
00:47:13,664 --> 00:47:15,132
Fikzio hutsa da, ezta?

593
00:47:15,299 --> 00:47:18,335
Zer da hori, zeharkako konplimendua 
edo erabateko kritika?

594
00:47:18,335 --> 00:47:21,038
Oso esaldi orekatuak
idatzi dituzu…

595
00:47:21,104 --> 00:47:23,740
…eta, tarteka,
ikaragarri dibertigarria da.

596
00:47:23,907 --> 00:47:24,842
Ez zara inoiz
hain positiboa izan.

597
00:47:24,908 --> 00:47:26,844
Ez zaizkizu 
nire beste liburuak gustatu?

598
00:47:26,910 --> 00:47:28,745
Ez dakizu konplimendurik onartzen.

599
00:47:28,779 --> 00:47:29,746
Hannah!

600
00:47:30,380 --> 00:47:33,617
Nire heroi andrea zara.
Eskerrik asko.

601
00:47:33,650 --> 00:47:35,853
Alemaneko departamentuak
eskerrak ematen dizkizu.

602
00:47:35,919 --> 00:47:37,588
Denok eskertuta gaude.

603
00:47:37,621 --> 00:47:39,656
Soldata igoera eskatu.

604
00:47:45,429 --> 00:47:46,530
Ikusiko duzue…

605
00:47:46,630 --> 00:47:48,999
…mendebaldeko tradizioak…

606
00:47:49,066 --> 00:47:51,201
…oker uste du…

607
00:47:51,335 --> 00:47:54,504
…gizadiaren 
gaiztakeriarik okerrenak…

608
00:47:54,538 --> 00:47:58,008
…egoismoak eragiten dituela.

609
00:47:58,876 --> 00:48:06,350
Baina gure mendean gaiztakeria guk 
uste baino erradikalagoa izan da.

610
00:48:06,683 --> 00:48:08,652
Eta gaur badakigu…

611
00:48:08,919 --> 00:48:14,958
…gaiztakeria erradikalak
ez duela zerikusirik…

612
00:48:15,025 --> 00:48:19,429
…egoismoarekin edo edozein arrazoi 
ulergarri eta bekaturik gabearekin.

613
00:48:19,496 --> 00:48:23,100
Horren ordez, fenomeno honetan
oinarrituta dago:

614
00:48:23,133 --> 00:48:28,805
Gizakiak gizaki gisa 
ez beharrezkoak bihurtzea.

615
00:48:30,107 --> 00:48:34,311
Kontzentrazio esparruen 
sistema osoa pentsatua izan da…

616
00:48:34,378 --> 00:48:36,079
…presoak konbentzitzeko…

617
00:48:36,146 --> 00:48:38,382
…berak ez zirela beharrezkoak…

618
00:48:38,815 --> 00:48:41,818
…haiek hil aurretik.

619
00:48:42,352 --> 00:48:45,022
Kontzentrazio eremuetan 
gizonek ikasi behar zuten…

620
00:48:45,055 --> 00:48:50,127
…zigorrak ez zuela berez 
zerikusirik krimenarekin.

621
00:48:50,727 --> 00:48:54,164
Ikasi behar zuten zapalketak 
ez diola etekinik ematen inori…

622
00:48:54,364 --> 00:48:59,469
…eta lan horrek 
ez duela emaitzarik. 

623
00:48:59,636 --> 00:49:02,105
Kontzentrazio esparruan…

624
00:49:02,539 --> 00:49:09,046
…giza jarduera eta bulkada 
bakoitzak ez du batere zentzurik.

625
00:49:09,346 --> 00:49:13,951
Bestela esanda, zentzugabekeria 
egunero berriz ekoizten da.

626
00:49:14,017 --> 00:49:16,420
Laburbilduz:

627
00:49:17,421 --> 00:49:22,359
Egia baldin bada 
totalitarismoaren azken aldian…

628
00:49:22,426 --> 00:49:25,195
…gaizkia absolutua
agertzen dela…

629
00:49:25,963 --> 00:49:29,266
…absolutua da ez duelako 
giza arrazoiekin zerikusirik…

630
00:49:29,533 --> 00:49:31,868
…eta egia da, baita ere…

631
00:49:32,336 --> 00:49:36,239
…totalitarismoa gabe… 

632
00:49:36,340 --> 00:49:43,146
…ez genukeela inoiz ezagutuko 
gaizkiaren izate guztiz erradikala.

633
00:49:44,982 --> 00:49:46,516
Zer ordu da?

634
00:49:48,118 --> 00:49:51,888
Bigarren ordua hasi da.
Badakizue zer esan nahi duen.

635
00:49:52,589 --> 00:49:54,658
Eskerrik asko.

636
00:49:57,361 --> 00:50:02,099
Galdera pertsonal bat
egin diezazuket?

637
00:50:02,165 --> 00:50:03,567
Saia zaitezke.

638
00:50:05,002 --> 00:50:08,939
Egon al zara
kontzentrazio esparru batean?

639
00:50:10,040 --> 00:50:16,513
Frantziako Gurs atxilotze esparruan 
egoteko aukera izan nuen.

640
00:50:16,713 --> 00:50:19,616
Frantsesak ez al zeuden
zure alde berean?

641
00:50:19,750 --> 00:50:22,619
Hasieran
harrera ona egin ziguten.

642
00:50:22,753 --> 00:50:27,024
1940ko maiatzaren 10ean alemanek
Frantzia inbaditu zutenean, ordea…

643
00:50:27,090 --> 00:50:31,928
…gure frantses adiskideek 
atxilotze eremutan sartu gintuzten.

644
00:50:33,030 --> 00:50:35,799
Gizaki mota berri bat 
bihurtu ginen…

645
00:50:35,866 --> 00:50:38,668
…etsaiek kontzentrazio esparrutan 
sartzen baikinuzten…

646
00:50:38,702 --> 00:50:41,938
…eta adiskideek, beriz,
atxilotze esparrutan.

647
00:50:42,039 --> 00:50:45,042
Nola ihes egin zenuen?

648
00:50:45,442 --> 00:50:49,079
Senarrak eta nik Estatu Batuetako 
bisa bat lortu genuen, zorionez.

649
00:50:49,112 --> 00:50:54,017
Bisa, eta ez pasaportea.
Aberrigabeak izan gara 18 urtez.

650
00:50:54,051 --> 00:50:58,188
Zein izan zen Estatu Batuetako 
zure lehen irudipena?

651
00:51:00,724 --> 00:51:02,793
Paradisua.

652
00:51:35,992 --> 00:51:38,095
Ulertu duzu?

653
00:51:39,229 --> 00:51:40,664
Hannah!

654
00:51:41,932 --> 00:51:44,334
Itxaron pixka bat.

655
00:51:44,868 --> 00:51:47,437
Nola aurkitu duzu…?

656
00:51:49,906 --> 00:51:53,410
-Nork aurkitu du?
-Charlottek.

657
00:51:55,278 --> 00:51:57,781
Ikasleak zain dauzkat.

658
00:51:57,914 --> 00:51:59,983
Ni arduratuko naiz.

659
00:52:00,050 --> 00:52:03,053
Ez, baina, Mary…

660
00:52:03,120 --> 00:52:05,255
Eskola goi mailako alemanez da.

661
00:52:05,288 --> 00:52:09,259
Gustura hitz egingo dute berriz
ingelesez. Zoaz.

662
00:52:42,592 --> 00:52:44,661
Laztana.

663
00:52:45,562 --> 00:52:47,697
Ez negar egin.

664
00:52:47,797 --> 00:52:50,567
Medikuarekin hitz egin dut.

665
00:52:52,903 --> 00:52:56,940
%50eko portzentajea omen duzu.

666
00:52:58,175 --> 00:53:01,578
Ez ahaztu beste %50az.

667
00:53:26,937 --> 00:53:31,107
Zertaz hitz egin diezu ikasleei?

668
00:53:31,374 --> 00:53:33,510
Gutaz.

669
00:54:17,087 --> 00:54:18,989
Ulertzen dizut.

670
00:54:19,189 --> 00:54:21,391
Eskerrik asko mezuagatik.

671
00:54:21,458 --> 00:54:22,892
Bai.

672
00:54:25,462 --> 00:54:28,064
-Hannah?
-Bai.

673
00:54:30,267 --> 00:54:32,469
Eichmann urkatu egingo dute.

674
00:54:32,802 --> 00:54:35,505
-Hala behar du. 
-Hala behar du?

675
00:54:35,572 --> 00:54:37,407
Baina ez da bidezkoa.

676
00:54:37,574 --> 00:54:39,342
Zigorra ez da nahikoa?

677
00:54:39,442 --> 00:54:42,812
Zigorra justiziaren itxura hutsa 
izan daiteke.

678
00:54:43,013 --> 00:54:46,016
Ekintza horietarako 
ez dago benetako zigorrik.

679
00:54:46,016 --> 00:54:48,918
Horregatik litzateke erabaki 
ausartagoa Heichmann bizirik uztea.

680
00:54:53,023 --> 00:54:54,891
Orain epaia eman dutenez…

681
00:54:54,991 --> 00:54:57,494
…eziezu gehiago ihes egin 
"New Yorker"eko adiskideei.

682
00:54:57,527 --> 00:55:00,630
Zu suspertu arte, ez.

683
00:55:01,765 --> 00:55:04,567
Ez duzu lerro bakar bat idatzi
nire ondoezaz geroztik.

684
00:55:04,634 --> 00:55:06,303
Oker zaude.
Oharrak hartu ditut.

685
00:55:06,303 --> 00:55:09,606
Garuneko aneurisma ez da
"ondoez" huts bat.

686
00:55:09,639 --> 00:55:11,741
Hil zintezkeen.

687
00:55:12,008 --> 00:55:14,711
Baina Eichmann munstro bat da.

688
00:55:15,912 --> 00:55:18,748
Eta "munstro" esaten dudanean,
ez naiz Satanez ari.

689
00:55:18,915 --> 00:55:23,053
Ez duzu bizkorra edo boteretsua 
izan behar munstro gisa jokatzeko.

690
00:55:23,153 --> 00:55:25,488
Sinplistegia zara.

691
00:55:25,555 --> 00:55:31,428
Bera bezalako asko daude, hori du 
berritik Eichmann fenomenoak.

692
00:55:31,494 --> 00:55:34,431
Pertsona izugarri arrunta da.

693
00:55:34,497 --> 00:55:37,600
Jende arrunt guztia ez zen 
4B-4 departamentuaren burua izan…

694
00:55:37,634 --> 00:55:39,336
…Reicheko Segurtasun Bulegoan…

695
00:55:39,369 --> 00:55:41,604
…Europako juduak suntsitzeko
betebeharrez.

696
00:55:41,705 --> 00:55:42,772
Arrazoi duzu.

697
00:55:43,106 --> 00:55:47,177
Baina berak Alemaniaren zerbitzari 
leialtzat zeukan bere burua…

698
00:55:47,210 --> 00:55:48,578
…Führerren aginduen 
obeditzailetzat.

699
00:55:48,611 --> 00:55:50,447
"Nire leialtasuna da
nire ohorea".

700
00:55:50,513 --> 00:55:53,083
Führerren aginduak
lege bihurtu ziren.

701
00:55:53,350 --> 00:55:56,286
Bera ez zen errudun sentitzen, 
akusazioaren zentzu berean.

702
00:55:56,453 --> 00:55:58,788
Berak legearen arabera
jardun zuen.

703
00:55:58,855 --> 00:56:02,392
Frogatuta dago Eichmannek Azken 
Irtenbidea ezartzen segitu zuela…

704
00:56:02,425 --> 00:56:05,362
…Himmlerrek berari hori debekatu
eta askoz geroago ere.

705
00:56:05,428 --> 00:56:10,233
Eta zergatik?
Bere lana bukatu nahi zuelako.

706
00:56:10,266 --> 00:56:14,671
Ez duzu ikusten lege eta agindu 
bakoitza alderantziz jarri zela?

707
00:56:14,704 --> 00:56:18,575
"Ez inor hil" agindu ordez,
"jendea hil behar duzu" agintzea!

708
00:56:18,575 --> 00:56:23,279
Betebeharra betetzeko, ongiaren 
tentazioari eutsi behar zitzaion.

709
00:56:23,313 --> 00:56:26,616
Ederki. Beraz, inor ez da
ez arduraduna eta ez erruduna.

710
00:56:27,751 --> 00:56:30,153
Edozein pertsona zuhurrak badaki
hilketa oker jokatzea dela. 

711
00:56:30,253 --> 00:56:35,425
Europar gehienak, gure lagun asko 
ere bai, bat-batean erotu ziren.

712
00:56:35,458 --> 00:56:36,793
Heidegger zure laguna zen.

713
00:56:36,826 --> 00:56:39,629
-Hans!
-Ez da gure dezepzio bakarra izan.

714
00:56:40,096 --> 00:56:44,300
Ezin duzu "New Yorker"entzat
horrela idatzi.

715
00:56:44,334 --> 00:56:46,169
-Ezin duzu!
-Hans, kristalezko atea!

716
00:56:46,569 --> 00:56:50,140
Abstraktuegia da.
Nahasgarria da.

717
00:56:50,173 --> 00:56:52,108
Ez dute filosofia-eskolarik nahi.

718
00:56:52,142 --> 00:56:55,078
Eichmann naziak zer egin zuen 
jakin behar dute.

719
00:56:55,278 --> 00:56:58,748
Hemingway anbulantzia-gidaria zen, 
Thomas!

720
00:56:58,948 --> 00:57:03,620
Idazle gisa, berriz, XX. mendeko 
eiakulatzaile goiztiarrena zen!

721
00:57:03,753 --> 00:57:05,755
Benetako gizon batek bezala 
idazten zuelako gorroto diozu zuk.

722
00:57:05,889 --> 00:57:08,091
-Barkatu egin nahi diozu?
-A zer txorakeria!

723
00:57:08,158 --> 00:57:10,260
Pozten naiz 
urkatu egingo dutelako.

724
00:57:10,460 --> 00:57:12,896
Heinrichen suspertzeari!

725
00:57:13,096 --> 00:57:14,664
Heinrichi!

726
00:57:14,697 --> 00:57:16,433
-Zatozte.
-Heinrichen osasunari topa!

727
00:57:16,466 --> 00:57:19,302
-Oso ideia ona.
-Heinrichi.

728
00:57:21,104 --> 00:57:23,373
Topa!

729
00:57:24,107 --> 00:57:25,809
Stups, zuri.

730
00:57:25,875 --> 00:57:27,710
Musu gehiagorik, ez.
Niri bakarrik.

731
00:57:29,446 --> 00:57:32,449
Hans zergatik haserretu da
hainbeste nirekin?

732
00:57:32,582 --> 00:57:35,819
Zutaz maiteminduta dago
ikasle garaietatik.

733
00:57:36,186 --> 00:57:37,887
Txorakeriak!

734
00:57:38,054 --> 00:57:40,990
Gehiago gorroto du Heidegger 
zuri bihotza lapurtu zizulako…

735
00:57:41,024 --> 00:57:43,326
…alderdian sartu zelako baino.

736
00:57:44,294 --> 00:57:47,197
Orduan, 
gehiago gorrotatuko zaitu zu.

737
00:57:47,997 --> 00:57:50,099
Baliteke.

738
00:57:52,469 --> 00:57:56,539
Nire suspertzea ospatzea
nekagarria da.

739
00:57:56,973 --> 00:57:58,942
Ohera noa. 

740
00:58:22,265 --> 00:58:24,701
<i>Pentsatzeak…

741
00:58:24,968 --> 00:58:27,504
<i>…ez du jakintza ematen… 

742
00:58:27,537 --> 00:58:30,974
<i>…zientziek 
ematen duten bezala.

743
00:58:31,274 --> 00:58:32,942
Pentsatzeak…

744
00:58:32,976 --> 00:58:39,716
…ez du jakinduria 
erabilgarri-praktikorik eragiten.

745
00:58:39,816 --> 00:58:46,589
Pentsatzeak ez ditu 
unibertsoaren enigmak argitzen.

746
00:58:47,357 --> 00:58:55,899
Pentsatzeak ez gaitu hornitzen
ekiteko ahalmenaz.

747
00:58:57,867 --> 00:59:00,870
Bizi gara… 

748
00:59:01,804 --> 00:59:05,508
…bizirik gaudelako.

749
00:59:05,542 --> 00:59:08,044
Eta pentsatzen dugu…

750
00:59:08,177 --> 00:59:12,482
…izaki pentsalariak garelako.

751
00:59:12,815 --> 00:59:15,218
<i>Hain ohituta geunden…

752
00:59:15,418 --> 00:59:18,988
…arrazoia eta grina 
elkarren kontrakotzat hartzen…

753
00:59:19,022 --> 00:59:21,457
…non pentsamendu grinatsu baten
ideia…

754
00:59:21,591 --> 00:59:25,728
…pentsatzea eta bizirik egotea 
zera berean elkartzen dituena… 

755
00:59:25,962 --> 00:59:29,065
…beldurgarria baita niretzat.

756
00:59:33,570 --> 00:59:36,973
-Barkatu.
-Ez. Hannah!

757
01:00:21,150 --> 01:00:24,187
Tolstoik denbora gutxiagoan 
idatzi zuen "Gerra eta bakea".

758
01:01:04,661 --> 01:01:05,261
Esan?

759
01:01:05,294 --> 01:01:09,465
Arendt andrea?
Bill Shawn naiz.

760
01:01:09,666 --> 01:01:12,535
Une egokia da hitz egiteko?
Alegia, lanpetuta zaude? 

761
01:01:12,735 --> 01:01:14,771
Bai. Zer ba?

762
01:01:14,871 --> 01:01:17,407
-<i>Lagundu diezazuket?</i>
-Nola?

763
01:01:18,007 --> 01:01:22,745
Lehenengo artikulua bukatu baduzu,
begirada bat bota niezaioke.

764
01:01:22,945 --> 01:01:25,348
Lanak ez ditut zatika ematen.

765
01:01:25,448 --> 01:01:31,054
Badakit, noski,
zer-nolako lan ikaragarria den…

766
01:01:31,087 --> 01:01:34,691
…eta irrikaz zain gauzkazu
emaitzak ikusteko.

767
01:01:34,757 --> 01:01:38,494
Orduan, lanean jarraitu behar nuke,
telefonoz hitz egiten aritu ordez.

768
01:01:38,594 --> 01:01:41,597
Edo epemugarekin 
estutu egin nahi ninduzun?

769
01:01:41,631 --> 01:01:45,535
Ez, noski. 
Behar duzun denbora har ezazu.

770
01:01:45,702 --> 01:01:46,736
<i>Mila esker.

771
01:01:47,170 --> 01:01:48,938
Agur.

772
01:01:56,779 --> 01:02:00,817
Zer gertatzen zaizu?
Emakume horrez maitemindu zara edo?

773
01:02:00,817 --> 01:02:02,585
Ene, ez!

774
01:02:16,299 --> 01:02:20,436
<i>Zu ez omen zinen 
agindu hartzaile normal bat.

775
01:02:21,237 --> 01:02:23,172
<i>Ondo omen zenekien 
zertan ari zinen.

776
01:02:23,306 --> 01:02:25,208
<i>Ez al duzu hori esan?

777
01:02:25,475 --> 01:02:28,878
<i>-Ez dut uste.
-Ez zenekien zertan ari zinen?

778
01:02:28,978 --> 01:02:31,514
<i>-Nola?
-Ez zenekien zertan ari zinen?

779
01:02:31,748 --> 01:02:33,116
<i>Ergela zinen?

780
01:02:33,249 --> 01:02:35,518
<i>-Ez zenuen horretan pentsatu?
-Pentsatu?

781
01:02:35,585 --> 01:02:37,887
<i>-Bai.
-Egiten nuena pentsatuta neukan.

782
01:02:37,954 --> 01:02:40,123
<i>Ez zinen ergela?

783
01:02:48,898 --> 01:02:51,701
Ziur zaude joan zaitezkeela?

784
01:02:51,768 --> 01:02:55,938
Jendea hainbeste kezkatu duzunez,
gurpildun aulkian eseriko naute.

785
01:02:56,639 --> 01:03:01,077
Emakume polit asko egongo da han,
zu eramateko prest.

786
01:03:01,177 --> 01:03:04,180
Inork ezin nau 
zuk bezain ondo eraman.

787
01:03:04,413 --> 01:03:06,048
Lotte…

788
01:03:06,349 --> 01:03:09,051
Ondo zaindu ezazu.

789
01:03:18,127 --> 01:03:19,929
Eskerrik asko.

790
01:03:22,598 --> 01:03:24,367
Entzun hau.

791
01:03:24,934 --> 01:03:27,303
Paragrafoa aldatu dut.

792
01:03:28,504 --> 01:03:32,875
"Gaizkiak
deabru kutsua du, nonbait".

793
01:03:32,942 --> 01:03:35,278
"Satanek gorpuzten du".

794
01:03:35,378 --> 01:03:41,017
"Eichmannek ez du, ordea, Satanen 
'handitasunaren' aztarnarik".

795
01:03:41,017 --> 01:03:44,353
"Bera ez zen pentsatzeko gauza,
horra".

796
01:03:44,420 --> 01:03:46,823
-Bikaina da.
-Hobe, ezta?

797
01:03:48,624 --> 01:03:50,026
Bai…

798
01:04:14,684 --> 01:04:16,519
<i>Voilà, monsieur.

799
01:04:21,224 --> 01:04:26,128
"Garrantzirik gabeko 
biziera betiberdin batetik…

800
01:04:26,229 --> 01:04:29,432
…haizeak historiara ekarri zuen
Adolf Eichmann".

801
01:04:29,498 --> 01:04:32,668
Aukera zoragarria 
hain poetikoki hastea.

802
01:04:32,702 --> 01:04:33,970
Gehiegitxo da.

803
01:04:34,537 --> 01:04:36,939
"Hosto bat denboraren zurrunbiloan…

804
01:04:36,939 --> 01:04:40,943
…1.000. Reicheko zutabe ibiltarien 
erdira jausi zen".

805
01:04:41,077 --> 01:04:44,513
-Haizearen metafora bigarren aldiz?
-Entzun hau.

806
01:04:45,248 --> 01:04:47,316
"Begirunerik eza zen hura".

807
01:04:47,383 --> 01:04:50,253
"Baina horrek ez du 
esan nahi ergelkeria zenik".

808
01:04:50,253 --> 01:04:55,458
"Begirunerik ezagatik bihurtu zen 
XX. mendeko kriminalik handiena".

809
01:04:55,958 --> 01:04:58,995
"Bera ez zen pentsatzeko gauza,
horra".

810
01:05:01,564 --> 01:05:03,733
Hori originala da.

811
01:05:05,434 --> 01:05:08,905
Hau ere original samarra da.

812
01:05:09,372 --> 01:05:11,207
Burua moztuko digute
honengatik.

813
01:05:11,574 --> 01:05:15,544
"Juduak bizi ziren leku guztietan
buruzagi juduak onartu zituzten…

814
01:05:15,578 --> 01:05:18,748
…eta buruzagi horiek,
ia salbuespenik gabe…

815
01:05:18,781 --> 01:05:21,984
…modu batera edo bestera,
arrazoi batengatik edo besteagatik…

816
01:05:21,984 --> 01:05:23,653
…elkarlanean aritu ziren
naziekin".

817
01:05:24,287 --> 01:05:25,821
"Hona egia biribila:"

818
01:05:25,855 --> 01:05:29,225
"Judu herria antolatu gabe 
eta buruzagirik gabe egon balitz…

819
01:05:29,258 --> 01:05:31,794
…kaosa eta ezbehar handia 
egongo zen…

820
01:05:31,861 --> 01:05:34,664
…baina biktima kopurua guztira
nekez izango zen…

821
01:05:34,830 --> 01:05:38,935
…4,5 milioitik 
6 milioira bitartekoa".

822
01:05:40,569 --> 01:05:43,873
Buruzagi juduak lekuko izan ziren
epaiketan. Aipatu beharra zegoen.

823
01:05:43,940 --> 01:05:46,375
-Biktimak gaitzesten ditu.
-Hori ez da egia, Fran.

824
01:05:46,375 --> 01:05:50,413
Argi bereizten ditu 
biktimen ezintasuna…

825
01:05:50,413 --> 01:05:52,848
…eta haien buruzagi batzuen
aukera zalantzazkoak.

826
01:05:53,015 --> 01:05:54,850
"Argi"? Ez esajeratu.

827
01:05:54,951 --> 01:05:57,887
10 orri besterik ez dira
ia 300 orrien artean.

828
01:05:57,987 --> 01:05:59,956
Gaitzespen-hitzak dira, Bill.

829
01:06:00,022 --> 01:06:02,658
Ziurta ezazu 
berak esandakoa zuzena dela… 

830
01:06:02,658 --> 01:06:04,393
…edo bizkarzainak
beharko ditugu…

831
01:06:04,493 --> 01:06:06,495
…berak eta guk.

832
01:06:06,862 --> 01:06:09,465
Ez zait iruditzen 
gertaeretan huts egiten duenik. 

833
01:06:10,066 --> 01:06:12,168
Baina gramatikari dagokionez…

834
01:06:18,407 --> 01:06:21,911
Idatzi duzuna
bikaina-bikaina da.

835
01:06:22,011 --> 01:06:25,448
Nik 5 artikulutan banatuko nuke.

836
01:06:25,581 --> 01:06:27,383
-5?
-Hainbeste leku ematen badiot…

837
01:06:27,450 --> 01:06:30,019
…oso aldaketa gutxi egingo dira.

838
01:06:30,019 --> 01:06:34,490
Liburua artikuluen ondoren 
argitaratuko omen dizute.

839
01:06:34,757 --> 01:06:37,626
-Zorionak.
-Eskerrik asko.

840
01:06:39,028 --> 01:06:41,330
-Ekingo diogu?
-Noski.

841
01:06:46,936 --> 01:06:48,504
Hau grekoa da, ezta?

842
01:06:51,474 --> 01:06:54,810
"Einai". "Izan" esan nahi du,
existentziaren zentzuan.

843
01:06:54,877 --> 01:06:57,613
Gure irakurle gehienek, ordea,
ez dakite grekoa.

844
01:06:57,780 --> 01:06:59,548
Ikasi behar lukete.

845
01:07:09,692 --> 01:07:13,162
Berez, atal bakarra dago…

846
01:07:13,229 --> 01:07:17,266
…zertxobait
kezkatzen gaituena.

847
01:07:17,433 --> 01:07:21,303
Gaur, "gaituena" diozu
eta ez "nauena"?

848
01:07:21,570 --> 01:07:24,273
Zure armadaren laguntza eske?

849
01:07:24,373 --> 01:07:27,510
Bai… 
Beharbada, bai.

850
01:07:29,045 --> 01:07:31,580
Buruzagi juduen deskribapenean
dago koxka.

851
01:07:31,647 --> 01:07:34,517
Eichmannen bulegoarekin zuten 
harremana garrantzitsua izan zen.

852
01:07:34,550 --> 01:07:37,253
-Hori garbi utzi dut.
-Bai, noski.

853
01:07:37,319 --> 01:07:42,158
Baina zeure gisako interpretazio 
mota bat eskaintzen duzu…

854
01:07:42,291 --> 01:07:46,829
-…eta horrek norbait mindu dezake.
-Oker zaude.

855
01:07:47,329 --> 01:07:51,867
Haien jokabidea ez dut nahita 
ez aztertu, ez azaldu.

856
01:07:53,869 --> 01:07:56,439
"Judu batentzat…

857
01:07:56,705 --> 01:08:01,177
…buruzagi juduek beren herriaren 
suntsipenean jokatu zuten rol hori…

858
01:08:01,310 --> 01:08:08,384
…historia ilun osoaren kapitulurik 
ilunena da, inondik ere".

859
01:08:09,151 --> 01:08:12,455
Hori interpretaziotzat har liteke.

860
01:08:12,621 --> 01:08:14,790
Gertaera bat da, ordea. 

861
01:08:38,414 --> 01:08:40,950
-Azkenean!
-Ezin dut irakurri arte itxaron!

862
01:08:41,750 --> 01:08:43,786
Zer iruditzen zaizu?

863
01:08:43,853 --> 01:08:49,058
"Iruditu" uste hutsa da. 
Galdetu "ea" gustatzen zaidan.

864
01:09:00,536 --> 01:09:04,473
<i>Ez duzue hori plazaratzeko 
eskubiderik. Ez dakizue ezer!

865
01:09:05,341 --> 01:09:08,210
"10 orrialde besterik ez".

866
01:09:08,310 --> 01:09:11,147
100 dei orrialdeko.

867
01:09:11,380 --> 01:09:12,615
Orain arte.

868
01:09:14,483 --> 01:09:16,919
<i>Zaborra da!

869
01:09:48,817 --> 01:09:50,953
Ez kasurik egin,
eta kitto.

870
01:09:51,020 --> 01:09:52,655
Erotu egingo zarete.

871
01:09:52,888 --> 01:09:55,991
Shawnek "New Yorker"en emandako 
erantzuna oso sinesgarria da.

872
01:09:56,058 --> 01:09:58,861
-Bidaliko al dizut?
-Zer erantzun?

873
01:09:59,128 --> 01:10:01,497
<i>"The New York Times"eko 
artikulu latz baten erantzuna.

874
01:10:01,530 --> 01:10:04,633
Horretaz ari zinen!
Ahaztu ezazu.

875
01:10:04,900 --> 01:10:07,670
<i>Zer moduz dago Heinrich?

876
01:10:07,836 --> 01:10:10,439
Charlottek arratsero 
egiten dio afaria.

877
01:10:10,472 --> 01:10:14,977
Esaiozu Heinrichek astean bitan 
bakarrik jan dezakeela okela.

878
01:10:15,144 --> 01:10:16,312
Bai.

879
01:10:18,280 --> 01:10:20,449
Kaixo, laztana.

880
01:10:20,683 --> 01:10:23,919
<i>-Arrakasta handia izan duzu hemen.</i>
-Kaixo, Stups.

881
01:10:23,986 --> 01:10:26,755
Ez dezagun
horretan denborarik galdu.

882
01:10:26,989 --> 01:10:29,425
<i>Israelgo fiskala
New Yorkera dator hegazkinez…

883
01:10:29,458 --> 01:10:32,228
<i>…bizirik irten zirenekin
hitz egitera.

884
01:10:32,228 --> 01:10:35,030
"Daily News"en 
titular hau atera da:

885
01:10:35,531 --> 01:10:37,866
"Fiskalak 
erantzun egin dio…

886
01:10:37,900 --> 01:10:41,670
…Hannah Arendten 
Eichmannen defentsa bitxiari".

887
01:10:41,770 --> 01:10:45,274
-<i>Lehen orrialdean!</i>
-Sasiekaitza besterik ez.

888
01:10:45,474 --> 01:10:48,110
Hau ez da ekaitza,
urakana baizik.

889
01:10:48,377 --> 01:10:50,279
<i>Zer afaldu behar duzu?

890
01:10:52,381 --> 01:10:56,318
Espinakak,
ogi osoa eta ura.

891
01:10:57,319 --> 01:10:59,788
<i>Eskerrak ez zauden hemen,
New Yorken.

892
01:10:59,888 --> 01:11:04,827
Eichmann defendatu izanaz
salatzen ari zaizkizu den-denak.

893
01:11:05,027 --> 01:11:09,465
Aldizkari bateko artikulu sorta bat
besterik ez da.

894
01:11:09,498 --> 01:11:11,166
<i>Maitea…

895
01:11:11,433 --> 01:11:13,669
…benetan inozoa zara.

896
01:11:20,576 --> 01:11:24,079
Bere sarkasmoak 
babestuko duela uste du Hannahek.

897
01:11:26,649 --> 01:11:30,386
Bere zaurigarritasuna
jartzen dit niri agerian.

898
01:11:32,721 --> 01:11:37,326
Bere burua historiatik aldendu 
nahian, erakarri egiten du azkenik.

899
01:11:37,493 --> 01:11:40,329
Erabat oker zaude.

900
01:11:40,362 --> 01:11:44,099
-Ez da Hannahi buruz.
-Baina non dago bera…

901
01:11:44,166 --> 01:11:47,469
…nazi horrez eta bere krimenez
idazten ari den bitartean?

902
01:11:47,603 --> 01:11:51,140
Eskubidea du 
mina sentitzeko eta adierazteko.

903
01:11:51,340 --> 01:11:55,144
Hori lotsagarria litzateke. 
Eta bera ez da horrelakoa.

904
01:11:55,444 --> 01:11:59,014
Kontuan har ezazu Hannahek 
oinaze hori guztia itotzen badu…

905
01:11:59,114 --> 01:12:01,350
…azkenean oinazeak
bera azpian zapalduko duela.

906
01:12:01,517 --> 01:12:03,352
Eta zu ere bai.

907
01:12:29,945 --> 01:12:32,681
Heidegger irakaslea
zutaz galdezka ari da.

908
01:12:32,948 --> 01:12:34,717
Eskerrik asko.

909
01:12:52,701 --> 01:12:54,603
Denbora misterio bat da:

910
01:12:54,837 --> 01:12:57,940
Itzuli, eta dena alda dezake.

911
01:12:59,108 --> 01:13:03,412
Soineko eder hori jantzita,
zu berriz ikusi zintudanean…

912
01:13:03,545 --> 01:13:08,050
…berehala jakin nuen zerbait berria 
hasiko zela guretzat.

913
01:13:08,183 --> 01:13:09,952
Gera zaitez horrela.

914
01:13:10,986 --> 01:13:13,756
Ez nengoen ziur
etorri behar ote nuen.

915
01:13:13,889 --> 01:13:18,761
Maitatzeko gonbit handiagorik ez 
dago, inor lehenik maitatzea baino.

916
01:13:18,827 --> 01:13:24,233
"Nulla est enim maior ad amorem
invitatio quam prevenire amando".

917
01:13:24,266 --> 01:13:25,834
San Agustin.

918
01:13:26,268 --> 01:13:29,271
Zure azken gutunak
tristatu egin nau.

919
01:13:29,304 --> 01:13:32,775
Nola sinetsi dituzu
kalumnia horiek guztiak?

920
01:13:34,410 --> 01:13:39,114
Zure lehen errektore hitzaldia 
irakurrita, ondoeza izan nuen.

921
01:13:39,314 --> 01:13:41,016
Ezin nuen hura sinetsi.

922
01:13:41,049 --> 01:13:44,153
Pentsatzen irakatsi zidan gizona
ergelki jokatzen ari zen.

923
01:13:44,219 --> 01:13:47,423
Badakit urte garratzak 
izan zirela zuretzat…

924
01:13:47,456 --> 01:13:50,559
…oinazez, estutasunez 
eta ezintasunez beteak.

925
01:13:50,959 --> 01:13:52,861
Baina niretzat ere 
ez ziren errazak izan.

926
01:13:52,895 --> 01:13:57,232
Martin, ulertu nahi dudalako
etorri naiz hona.

927
01:13:58,100 --> 01:13:59,535
Hannah…

928
01:13:59,701 --> 01:14:03,906
…zertan ari den ez dakiela 
ametsetan dagoen mutila naiz.

929
01:14:06,775 --> 01:14:09,812
Ez nuen politikarako ez dohainik,
ez eskarmenturik…

930
01:14:09,845 --> 01:14:12,381
…baina orain ikasi dut…

931
01:14:12,381 --> 01:14:14,349
…eta gerora 
gehiago ikasi nahi dut…

932
01:14:14,349 --> 01:14:17,152
…ezein pentsamendurik
bazterrean ez uzteko. 

933
01:14:17,386 --> 01:14:22,491
Hortaz, zergatik ez duzu 
jendaurrean dena argitzen?

934
01:14:45,280 --> 01:14:47,483
Denen ahotan zaude! 

935
01:14:48,217 --> 01:14:49,985
Mary, kaixo.

936
01:14:50,018 --> 01:14:51,987
Ene! 
Hau poza zu ikustea! Tori.

937
01:14:52,020 --> 01:14:54,256
-Zer ederrak!
-Jimek bidaliak dira.

938
01:14:54,289 --> 01:14:55,991
Goraintziak haren partetik.
Zu ezagutzeko irrikaz dago.

939
01:14:56,024 --> 01:15:00,295
-Noiz ezagutuko dut?
-Zerbait antolatuko dugu.

940
01:15:00,329 --> 01:15:02,798
-Zer moduz bidaia?
-Ondo, baina goseak akabatzen nago.

941
01:15:06,802 --> 01:15:09,137
Hitzaldira etorri behar zenuke.

942
01:15:12,241 --> 01:15:14,209
Ezin duzu hori egin.

943
01:15:14,376 --> 01:15:17,846
-Arauak bete behar dituzu.
-Zergatik? Inork ez du hori egiten.

944
01:15:20,048 --> 01:15:23,719
Zertaz hitz egitea nahi duzu?

945
01:15:23,886 --> 01:15:28,991
Berez idatzi dudanaz 
kritika bakar bat ere ez dago.

946
01:15:29,024 --> 01:15:33,662
Ez zitzaizun bururatu ere egin
hain erreakzio latza egongo zenik?

947
01:15:33,762 --> 01:15:36,532
Zertxobait ere ez?

948
01:15:36,632 --> 01:15:39,334
Tonu jakin bat erabili duzu,
ohikoa ez dena.

949
01:15:39,434 --> 01:15:42,538
Ez da egia.
Tonu hori normala da niretzat.

950
01:15:42,638 --> 01:15:46,141
Zuretzat, bai, baina inor ez da 
ausartu egoeraz ironiaz mintzatzen.

951
01:15:46,174 --> 01:15:49,177
-Arreta galarazi nahi didazu.
-Bai zera!

952
01:15:51,380 --> 01:15:52,548
Ikusten?

953
01:15:52,814 --> 01:15:54,917
Esaten dizut alferrik dela.

954
01:15:55,117 --> 01:15:57,219
Ziur nago haien arteko erdiak ere
ez duela liburua irakurri.

955
01:15:57,252 --> 01:15:59,855
Horregatik hitz egin behar zenuke
jendaurrean horretaz.

956
01:15:59,888 --> 01:16:01,823
-Ez.
-Agerian uztazu haien hipokrisia.

957
01:16:01,857 --> 01:16:03,725
Behartu itzazu
benetan eztabaidatzera.

958
01:16:03,792 --> 01:16:07,596
Ez diet babo horiei
esplikaziorik eman nahi.

959
01:16:22,978 --> 01:16:28,417
Bakarrik nago nire buruarekiko 
elkarrizketa isilean.

960
01:16:28,584 --> 01:16:30,953
-Oroimen ona duzu.
-"Ja".

961
01:16:30,986 --> 01:16:32,788
Eta doinu penagarria.

962
01:16:33,989 --> 01:16:38,594
Irabazten badizut, 
galdera latz bat erantzungo didazu?

963
01:16:38,694 --> 01:16:40,395
Ez duzu irabaziko.

964
01:16:40,862 --> 01:16:43,932
Beraz, edozer gauza 
hitzemango dizut.

965
01:16:47,936 --> 01:16:50,372
Beraz…

966
01:16:51,740 --> 01:16:53,809
Bera izan al zen
zure bizitzako gizonik maiteena?

967
01:16:54,509 --> 01:16:56,712
-Nor?
-Badakizu nor.

968
01:16:57,279 --> 01:16:59,615
Pentsamenduaren 
zure errege sekretua.

969
01:17:00,616 --> 01:17:03,352
Ez. Ez zen bera izan.

970
01:17:03,518 --> 01:17:05,654
Heinrich da.

971
01:17:05,854 --> 01:17:08,557
Ederki,
hutsuneak bete itzazu.

972
01:17:08,624 --> 01:17:10,726
"Heidegger izan zen
… handiena…

973
01:17:10,792 --> 01:17:13,061
…nire bizitza osoan".

974
01:17:14,630 --> 01:17:17,799
Tira!
Ez diot inori esango.

975
01:17:19,001 --> 01:17:24,473
Gauza batzuk gizaki soil bat baino 
indartsuagoak dira. 

976
01:17:29,277 --> 01:17:32,347
Liburua irakurri duzu? Emakume hori 
lotsatu ere ez zen egingo!

977
01:17:32,381 --> 01:17:35,317
Akatsik larriena 
juduak kritikatzea izan da…

978
01:17:35,350 --> 01:17:37,719
…masa-hiltzailea han eserita 
zegoen artean.

979
01:17:37,753 --> 01:17:41,189
Eta hiltzaile hori 
pailazotzat agertzea ere bai.

980
01:17:41,223 --> 01:17:44,393
Hitlerren morroi ergela, 
pentsatzeko ere gauza ez zena.

981
01:17:44,426 --> 01:17:46,028
Eta gizon normala dela
esaten du.

982
01:17:46,061 --> 01:17:49,531
Horrelakoa da Hannah Arendt:
dena adimena eta sentimendurik ez.

983
01:17:49,531 --> 01:17:51,266
Asko gustatzen zait zure artikuluko 
esaldi hori, Norman.

984
01:17:51,366 --> 01:17:54,569
Denek irakurriko zenuten
Normanen gezurtamen zorrotza.

985
01:17:54,670 --> 01:17:58,273
-Nola du izena?
-"Bikaintasunaren makurkeria".

986
01:17:58,306 --> 01:18:00,575
Berak merezi baino askoz 
zintzoagoa izan zara.

987
01:18:00,609 --> 01:18:02,544
Orain aztoratuta dago, noski.

988
01:18:02,611 --> 01:18:05,781
Bai zera! Horrelako zirrara
intelektualetarako bizi da eta.

989
01:18:05,814 --> 01:18:11,153
Ondotxo zekien buruzagi juduei 
erasoz sortuko zuen eskandalua.

990
01:18:11,186 --> 01:18:14,823
Zu ez zintzaizkion erreguka aritu 
zure departamentuan irakats zezan? 

991
01:18:14,856 --> 01:18:16,525
Ez dut hutsegite hori
berriz egingo.

992
01:18:16,558 --> 01:18:21,096
Poliziaren aurreko susmagarritzat
tratatzen ari zarete Hannah Arendt…

993
01:18:21,129 --> 01:18:24,232
…pentsalari politiko agurgarritzat
tratatu ordez.

994
01:18:24,299 --> 01:18:28,270
Inork ez dio Hannah Eichmannen 
nortasunari eraso.

995
01:18:28,770 --> 01:18:31,339
Hannahren lanaren 
zure iruzkinak frogatzen duenez…

996
01:18:31,373 --> 01:18:33,408
…histerikoegia zara esaldi 
koherente bakar bat idazteko.

997
01:18:33,442 --> 01:18:38,246
Eta mihi-hutsegite horrek frogatzen 
du ez zarela hizketarako ere gai.

998
01:18:38,380 --> 01:18:41,917
Arendten europar harrokeriak
kutsatuta zauzka.

999
01:18:41,983 --> 01:18:45,153
Himmler bera defendatuko balu ere,
zu haren alde.

1000
01:18:45,187 --> 01:18:47,422
Lasai, Norman. 
Letaginak ikusten zaizkizu.

1001
01:18:47,456 --> 01:18:49,591
Ia hemengo inork ez ditu 
artikuluak irakurri.

1002
01:18:49,624 --> 01:18:52,060
Batzuk saiatu ginen, 
baina ez genuen bukatzea lortu.

1003
01:18:52,094 --> 01:18:54,763
Ez, noski. Hannahek ez du
telenobelarik idazten.

1004
01:18:54,796 --> 01:18:57,532
Gehiegi espero izatea da 
Arendt andreak…

1005
01:18:57,599 --> 01:18:59,901
…Eichmannen epaiketaren 
berri soilik ematea? 

1006
01:19:00,135 --> 01:19:03,071
Hori baino zera interesgarriago 
bat eskaini behar izan digu.

1007
01:19:03,171 --> 01:19:05,540
Nor uste du dela? Aristoteles?

1008
01:19:05,540 --> 01:19:08,677
Zuek denok ez bezala, Hannahek 
erbesteratu egin behar izan zuen.

1009
01:19:08,744 --> 01:19:10,812
Atxilotze esparru gogor batean
eduki zuten.

1010
01:19:10,879 --> 01:19:15,817
Bera da damu-negarrik gabe gai 
honetaz hitz egin dezakeen bakarra.

1011
01:19:15,851 --> 01:19:19,855
Zergatik ote da hori? Sentimentudun 
jendea baino bizkorragoa delako?

1012
01:19:19,888 --> 01:19:22,190
Zure kasuan, Norman, 
bizkorragoa izatea erraza da.

1013
01:19:22,224 --> 01:19:24,626
Bera zu baino kementsuagoa da.

1014
01:19:27,395 --> 01:19:28,764
Jaun-andreok:

1015
01:19:29,030 --> 01:19:33,769
Izango dugu eztabaidarako astia
gure hizlariak aurkeztu ondoren.

1016
01:19:34,102 --> 01:19:36,638
Eser zaitezte
hasi ahal izan gaitezen.

1017
01:20:30,859 --> 01:20:32,394
Arendt andereñoa?

1018
01:20:33,128 --> 01:20:34,529
Siegfried!

1019
01:20:42,137 --> 01:20:45,106
-Nitaz oroitzen zara?
-Jakina.

1020
01:20:45,407 --> 01:20:49,044
Kurt Blumenfelden talde sionistan 
egon zinen, Berlinen.

1021
01:20:50,145 --> 01:20:53,849
Nekeza da sinestea 
zu inoiz sionista izan zinenik.

1022
01:20:54,282 --> 01:20:57,419
Israelgo zerbitzu sekretuak 
ez zaitu hona bidali… 

1023
01:20:57,419 --> 01:20:59,855
…nire gaztaro eroaz hitz egitera.

1024
01:21:00,055 --> 01:21:04,826
Eichmannen liburua ez argitaratzeko
eskatzera etorri nauzu.

1025
01:21:04,960 --> 01:21:08,463
Israelgo estatuak niri hori esateko 
bidali ditu 4 gizon hegazkinez?

1026
01:21:09,097 --> 01:21:11,099
Dirua sobran edukiko duzue…

1027
01:21:11,499 --> 01:21:13,501
…horrela xahutzeko.

1028
01:21:13,768 --> 01:21:16,471
Ezin ulertuzkoa da zuk, 
judua izanik…

1029
01:21:16,504 --> 01:21:19,207
…horrelako gezurrak idaztea
zure herriaz.

1030
01:21:19,207 --> 01:21:21,209
Nik sekula idatzi ez dudan 
liburu bat deskribatzen ari zara.

1031
01:21:22,277 --> 01:21:25,213
Israelen sekula baimenik 
emango ez zaion liburua.

1032
01:21:25,614 --> 01:21:30,986
Ez litzateke beste inon argitaratu 
behar, zuk lotsa pixka bat bazenu.

1033
01:21:31,486 --> 01:21:34,055
Liburuak debekatzen dituzue…

1034
01:21:34,289 --> 01:21:36,758
…eta lotsarik ez dudalako
errieta egiten didazu!

1035
01:21:37,125 --> 01:21:41,630
-Hau abisu bat da.
-Ez. Mehatxu bat da.

1036
01:21:42,631 --> 01:21:45,934
Zurekin argudiatzeko eskatu 
nahi genion Kurt Blumenfeldi…

1037
01:21:46,134 --> 01:21:49,271
…baina hilzorian dagoela
esan digu bere medikuak.

1038
01:21:49,571 --> 01:21:52,607
Eta ez genuen 
hain krudelak izan nahi.

1039
01:21:59,180 --> 01:22:02,117
Bazenekiela uste nuen.

1040
01:22:38,586 --> 01:22:42,557
Rivka, zergatik ez didazue 
lehenago abisatu?

1041
01:22:42,624 --> 01:22:45,093
Kurtek ez zuen nahi.

1042
01:23:06,281 --> 01:23:07,983
Kurt.

1043
01:23:27,235 --> 01:23:30,005
Zer egiten didazu, laztana!

1044
01:23:33,875 --> 01:23:37,145
Oraingoan 
jo eta pasa egin duzu.

1045
01:23:37,178 --> 01:23:40,215
Gaur ez dezagun eztabaidatu.

1046
01:23:41,016 --> 01:23:46,621
Erakutsi duzun 
krudelkeria eta zakarkeria…

1047
01:23:46,755 --> 01:23:50,492
Irakurtzen duzunean 
ez duzu hori pentsatuko.

1048
01:23:52,027 --> 01:23:54,462
Saiatu naiz.

1049
01:23:56,064 --> 01:24:00,735
Noiztik egiten diezu besteei kasu
nitaz ari badira?

1050
01:24:01,836 --> 01:24:05,173
Ez duzu Israel maite?

1051
01:24:05,240 --> 01:24:08,543
Ez duzu zeure herria maite?

1052
01:24:10,645 --> 01:24:13,848
Ezin dut jadanik 
zurekin batera barre egin.

1053
01:24:16,351 --> 01:24:21,256
Kurt, ezagutzen nauzu. 
Ez dut inoiz herririk maite izan. 

1054
01:24:22,057 --> 01:24:24,993
Zergatik 
maitatu behar ditut juduak?

1055
01:24:26,628 --> 01:24:29,197
Nire lagunak baizik 
ez ditut maite.

1056
01:24:30,231 --> 01:24:34,369
Hori da sentitzeko gai naizen
maitasun bakarra.

1057
01:24:37,105 --> 01:24:38,940
Kurt…

1058
01:24:40,842 --> 01:24:43,144
Zu maite zaitut.

1059
01:25:26,521 --> 01:25:29,757
Hauei apartak iruditzen zaizkie
zure artikuluak.

1060
01:25:30,291 --> 01:25:35,897
Hauen ustez, erabat oker zaude eta 
ez zenukeen hitzik idatzi behar.

1061
01:25:36,164 --> 01:25:38,299
Nire ezagunik badago?

1062
01:25:38,967 --> 01:25:41,503
Bai. Adiskide batzuk.

1063
01:25:42,003 --> 01:25:44,139
Eta hauek 
hilik nahi zaituzte.

1064
01:25:44,172 --> 01:25:46,741
Batzuk oso bitxiak dira.

1065
01:25:48,343 --> 01:25:50,278
Nik irekiko dut.

1066
01:25:57,185 --> 01:25:59,020
-O, Lotte…
-Sartu.

1067
01:25:59,254 --> 01:26:01,156
-Beranduegi etorri naiz?
-Ez.

1068
01:26:08,997 --> 01:26:11,399
O, Hannah, ez nekien…

1069
01:26:11,499 --> 01:26:13,668
Lore, pozten naiz zu ikusteaz.

1070
01:26:13,735 --> 01:26:15,937
Lotteri laguntzera etorri naiz.

1071
01:26:16,037 --> 01:26:18,940
Ez, lehenengo eseri nire ondoan.

1072
01:26:24,612 --> 01:26:26,581
Tori.

1073
01:26:27,849 --> 01:26:29,918
Atzo hemen egon zinen?

1074
01:26:30,018 --> 01:26:32,020
Ez nuen Lotte bakarrik utzi nahi.

1075
01:26:32,086 --> 01:26:35,089
-Mila esker.
-Ez dago esan beharrik.

1076
01:26:35,223 --> 01:26:38,660
-Zer moduz dago Hans?
-Zera…

1077
01:26:39,260 --> 01:26:41,062
Zergatik ez da etorri?

1078
01:26:41,196 --> 01:26:44,098
Ondoezik dago.

1079
01:26:44,299 --> 01:26:46,100
Ai, Jauna!

1080
01:26:46,901 --> 01:26:50,838
-Zer dio?
-Ezer ez.

1081
01:26:54,108 --> 01:26:58,613
Zatoz, Lotte. 
Irakurriguzu hori.

1082
01:27:01,950 --> 01:27:04,619
"Zure aurpegia 
arroka bezain gogorra da…

1083
01:27:04,652 --> 01:27:07,088
…eta Ipar Poloa 
bezain izoztua.

1084
01:27:07,222 --> 01:27:11,993
Mespretxua darie zure ezpainei,
eta basakeria ageri zaizu begietan.

1085
01:27:12,026 --> 01:27:15,496
Zure argazkia ageri den
orriak…

1086
01:27:15,930 --> 01:27:18,900
…aldizkari osoa kutsatu du.

1087
01:27:19,033 --> 01:27:23,404
Eskularrua jantzi dut. Nazka ematen 
zidan orria esku biluziaz ukitzeak.

1088
01:27:23,771 --> 01:27:25,873
Orria aldizkaritik erauzi dut…

1089
01:27:25,940 --> 01:27:28,543
…ez bainion hari eman nahi…

1090
01:27:29,244 --> 01:27:33,781
…erretzeko duintasuna,
eta zakarrontzira bota dut.

1091
01:27:34,616 --> 01:27:37,051
Ez dut gorrotorik bihotzean…

1092
01:27:37,118 --> 01:27:39,454
…eta ez dut 
mendekuaz gozatu nahi…

1093
01:27:40,088 --> 01:27:42,490
…baina badakit hau:

1094
01:27:42,557 --> 01:27:45,660
…zuk profanatutako 
6 milioi martirien arimak…

1095
01:27:45,693 --> 01:27:47,795
…gau eta egun 
ibiliko zaizkizu zirika…

1096
01:27:47,862 --> 01:27:50,665
…zuri bakerik eman gabe.

1097
01:27:52,267 --> 01:27:54,168
Ezin du bestela izan".

1098
01:28:11,452 --> 01:28:13,788
Estimatzen dizut…

1099
01:28:13,821 --> 01:28:16,791
…arrats honetan
nire ondoan egotea.

1100
01:28:24,132 --> 01:28:27,335
Egun izugarria izan duzu gaur.

1101
01:28:36,144 --> 01:28:39,213
Txikia nintzenean,
aita oso gaixorik zegoen.

1102
01:28:39,314 --> 01:28:42,950
Aita nik 7 urte nituenean hil zen.

1103
01:28:44,519 --> 01:28:46,554
Borroka luze baten ondoren.

1104
01:28:48,323 --> 01:28:51,025
Aita gaixorik baizik 
ez nuen ezagutu. 

1105
01:28:51,793 --> 01:28:54,529
Eta ametsetan 
agertzen zaidanean…

1106
01:28:55,897 --> 01:28:58,599
…osasuntsu dago.

1107
01:29:01,102 --> 01:29:02,637
Lerdena da.

1108
01:29:05,006 --> 01:29:08,609
Niri begiratu,
eta maite zaitut esaten dit.

1109
01:29:27,762 --> 01:29:30,231
-Zer ari zara gutunekin?
-Erantzun egingo diet.

1110
01:29:30,264 --> 01:29:32,433
Ezta pentsatu ere.

1111
01:29:32,567 --> 01:29:34,902
Hasten bazara,
hau ez da inoiz bukatuko.

1112
01:29:34,969 --> 01:29:38,940
Min handia eman diot jende honi.
Serio hartu behar dut kontu hau.

1113
01:29:39,741 --> 01:29:44,445
20 urte daramatzagu hemen
eta ez ditut maletak berriz egingo.

1114
01:29:44,579 --> 01:29:47,482
Ez zaituzte artikulu batzuengatik
ostikoka botako!

1115
01:29:47,582 --> 01:29:50,385
Ziur zaude horretaz?

1116
01:29:59,093 --> 01:30:02,463
10. solairuko agure atseginak 
zuri hau emateko esan dit.

1117
01:30:02,497 --> 01:30:04,031
Eskerrik asko, Freddy.

1118
01:30:12,573 --> 01:30:15,910
ZOAZ INFERNURA,
PUTA NAZI HORI. 

1119
01:30:34,195 --> 01:30:38,099
Luzaroan eztabaidatu ondoren, 
aho batez erabaki bat hartu dugu.

1120
01:30:38,166 --> 01:30:43,070
Errespetuz eskatzen dizugu 
irakasle-zereginak uztea.

1121
01:30:43,104 --> 01:30:45,973
Ez ditut eskolak
inolaz ere utziko.

1122
01:30:45,973 --> 01:30:49,944
Ez duzu izango zurekin ikasi nahi 
duen nahikoa ikaslerik, beharbada.

1123
01:30:50,111 --> 01:30:54,382
Beharbada, ez zarete harremanetan 
egongo zuen ikasleekin…

1124
01:30:54,449 --> 01:30:57,485
…baina izugarrizko ikasle eskaria 
dut une honetan.

1125
01:30:57,552 --> 01:31:00,822
Eta ikasleen babes apartagatik…

1126
01:31:00,888 --> 01:31:04,792
…haien gonbita onartu dut 
eta jendaurrean hitz egingo dut…

1127
01:31:04,826 --> 01:31:08,162
…nire txostenaren 
erreakzio histerikoez.

1128
01:31:08,229 --> 01:31:12,066
Horra Hannah Arendt, harrokeria 
hutsa eta sentimendurik eza.

1129
01:31:44,999 --> 01:31:51,305
Gaur emango didazute, beharbada,
berehala erretzeko baimena.

1130
01:32:08,089 --> 01:32:11,025
"New Yorker" aldizkariak
eskatu zidanean…

1131
01:32:11,158 --> 01:32:14,896
…Adolf Eichmannen 
epaiketaren berri ematea…

1132
01:32:14,996 --> 01:32:21,269
…auzitegiak interes bakarra zuela
uste nuen:

1133
01:32:21,569 --> 01:32:25,373
Justizia eskaria betetzea.

1134
01:32:26,574 --> 01:32:29,343
Hura ez zen lan erraza…

1135
01:32:29,410 --> 01:32:34,148
…zeren eta Eichmann epaituko zuen 
auzitegiak aurre egin behar zion…

1136
01:32:34,315 --> 01:32:36,584
…lege-liburuetan ez zegoen 
krimen bati…

1137
01:32:36,751 --> 01:32:43,658
…eta Nurembergeko epaiketez gero
ikusi ez zen kriminal mota bati.

1138
01:32:43,824 --> 01:32:46,127
Hala ere…

1139
01:32:46,127 --> 01:32:52,900
…epaitegiak bere ekintzengatik 
epaitu behar izan zuen Eichmann.

1140
01:32:53,401 --> 01:32:56,637
Han ez zen 
sistemarik epaitzen…

1141
01:32:57,104 --> 01:32:59,674
…ez historia,
ez edozein "ismo"rik…

1142
01:32:59,974 --> 01:33:03,210
Ezta antisemitismoa ere.

1143
01:33:03,277 --> 01:33:06,213
Pertsona besterik ez.

1144
01:33:06,814 --> 01:33:11,285
Eichmann bezalako kriminal 
nazi batek arazo bat sortzen zuen:

1145
01:33:11,285 --> 01:33:15,790
Temaz uko egin zien 
bere ezaugarri pertsonal guztiei…

1146
01:33:15,856 --> 01:33:20,895
…zigortua edo barkatua izateko 
inor geratuko ez balitz bezala.

1147
01:33:21,162 --> 01:33:24,599
Protesta egiten zuen 
behin eta berriz…

1148
01:33:24,699 --> 01:33:27,134
…fiskalaren baieztapenen aurka…

1149
01:33:27,234 --> 01:33:31,973
…berak ez omen zuela inoiz 
bere kabuz ezer egin…

1150
01:33:32,139 --> 01:33:37,478
…berak ez omen zuela asmorik izan,
ez onik eta ez txarrik…

1151
01:33:37,612 --> 01:33:42,083
…berak ordenak obeditu 
besterik ez zituela egin.

1152
01:33:43,250 --> 01:33:47,154
Nazien ohiko argudio horrek…

1153
01:33:47,188 --> 01:33:51,325
…garbi erakusten du 
munduko gaiztakeriarik handiena…

1154
01:33:51,392 --> 01:33:54,729
…gizagaixoek
egindako gaiztakeria dela…

1155
01:33:55,129 --> 01:33:58,032
…motiborik gabeko jendeak 
egindakoa…

1156
01:33:58,132 --> 01:34:02,103
…sinesterik, bihotz gaiztorik edo 
deabruzko nahirik gabeko jendeak…

1157
01:34:02,136 --> 01:34:06,974
…pertsona izateari uko egin dioten 
gizakiek egindakoa dela.

1158
01:34:07,074 --> 01:34:11,746
Eta fenomeno horri
deitu diot nik…

1159
01:34:11,779 --> 01:34:16,450
…gaizkiaren hutsalkeria.

1160
01:34:17,184 --> 01:34:18,653
Arendt andrea.

1161
01:34:19,286 --> 01:34:22,323
Eztabaidaren zatirik 
garrantzitsuena saihesten ari zara.

1162
01:34:22,657 --> 01:34:24,725
Esana duzu 
judu gutxiago hilko ziratekeela…

1163
01:34:24,792 --> 01:34:26,994
…haien buruzagiek 
kooperatu ez balute.

1164
01:34:27,094 --> 01:34:30,798
Auzi hori epaiketan agertu zen.
Haren berri eman dut…

1165
01:34:30,831 --> 01:34:33,668
…eta argitu behar izan dut 
zein izan zen…

1166
01:34:33,668 --> 01:34:36,737
…Eichmannen jardueran parte 
hartu zuten buruzagi juduen rola.

1167
01:34:36,837 --> 01:34:40,374
Bere suntsipenagatik 
gaitzesten duzu zuk judu herria.

1168
01:34:40,808 --> 01:34:44,545
Ez dut sekula 
judu herria gaitzetsi!

1169
01:34:46,781 --> 01:34:48,649
Erresistentzia ezinezkoa zen.

1170
01:34:50,117 --> 01:34:51,252
Baina beharbada…

1171
01:34:51,919 --> 01:34:57,458
…badago zerbait
erresistentziaren…

1172
01:34:57,591 --> 01:34:59,660
…eta kooperazioaren artean.

1173
01:34:59,694 --> 01:35:02,697
Eta zentzu horretan bakarrik diot…

1174
01:35:02,697 --> 01:35:09,336
…buruzagi judu batzuek beste 
era batera jokatu beharko zuketela.

1175
01:35:10,705 --> 01:35:14,709
Izugarri garrantzitsua da…

1176
01:35:14,942 --> 01:35:16,977
…galdera hauek egitea…

1177
01:35:17,211 --> 01:35:19,947
…zeren eta buruzagi juduen rolak…

1178
01:35:19,980 --> 01:35:22,850
…pertzepzio nabarmen bat
ematen baitigu…

1179
01:35:22,850 --> 01:35:27,855
…naziek Europako 
gizarte agurgarrian eragin zuten… 

1180
01:35:27,888 --> 01:35:30,558
…suntsitze moral erabatekoaz.

1181
01:35:30,791 --> 01:35:35,496
Eta ez bakarrik Alemanian, 
ia herrialde guztietan baizik.

1182
01:35:35,529 --> 01:35:40,367
Ez bakarrik zapaltzaileen artean.

1183
01:35:40,735 --> 01:35:44,205
Baita biktimen artean ere.

1184
01:35:45,973 --> 01:35:46,807
Bai?

1185
01:35:47,775 --> 01:35:50,911
Pertsekuzioa 
juduen aurkakoa izan zen.

1186
01:35:50,978 --> 01:35:53,814
Zergatik deskribatzen dituzu 
Eichmannen delituak…

1187
01:35:53,814 --> 01:35:56,350
…gizadiaren aurkako krimentzat?

1188
01:35:57,518 --> 01:36:00,788
Juduak gizakiak direlako.

1189
01:36:01,589 --> 01:36:05,826
Eta naziak juduei estatus hori 
ukatzen saiatu ziren.

1190
01:36:05,926 --> 01:36:11,999
Juduen aurkako krimena definizioz 
da gizadiaren aurkako krimena.

1191
01:36:12,266 --> 01:36:15,903
Judua naiz, noski,
denek dakizutenez.

1192
01:36:16,137 --> 01:36:19,373
Eta neure burua gorrotatzen dudan 
judutzat eraso didate…

1193
01:36:19,406 --> 01:36:24,345
…naziak defendatu eta neure herria 
mespretxatu omen dudalako.

1194
01:36:24,779 --> 01:36:28,682
Hori ez da arrazoibide bat.

1195
01:36:28,716 --> 01:36:32,486
Nortasun-hilketa bat da hori!

1196
01:36:32,653 --> 01:36:36,357
Ez dut 
Eichmannen defentsarik idatzi. 

1197
01:36:36,423 --> 01:36:38,659
Baina adosten saiatu naiz…

1198
01:36:38,659 --> 01:36:41,262
…gizonaren erdipurdikotasun
harrigarria…

1199
01:36:41,295 --> 01:36:43,898
…eta haren ekintza txundigarriak.

1200
01:36:44,131 --> 01:36:49,136
Ulertzen saiatzea eta barkatzea
ez da gauza bera.

1201
01:36:49,236 --> 01:36:52,173
Ulertzeko nire erantzukizuntzat 
ikusten dut nik hori.

1202
01:36:52,206 --> 01:36:58,045
Gaiaz idazten ausartzen den 
edonoren erantzukizuna da hori.

1203
01:36:58,813 --> 01:37:01,816
Sokratesen eta Platonen 
garaietatik…

1204
01:37:01,849 --> 01:37:04,151
…pentsatzea esaten diogu…

1205
01:37:04,151 --> 01:37:09,824
…"nire eta nire buruaren artean 
elkarrizketa isilean jarduteari".

1206
01:37:10,157 --> 01:37:14,695
Pertsona izateari uko eginez,
Eichmannek zeharo arbuiatu zuen…

1207
01:37:14,728 --> 01:37:18,032
…gizakia tankeratzen duen 
ezaugarririk behinena:

1208
01:37:18,065 --> 01:37:21,468
Pentsatzeko gauza izatea.

1209
01:37:23,504 --> 01:37:28,142
Beraz, harrezkero ez zen gai 
judizio moralik egiteko.

1210
01:37:28,175 --> 01:37:31,145
Pentsatzeko ezgaitasun horrek…

1211
01:37:31,178 --> 01:37:34,982
…sortu zien gizon arrunt askori…

1212
01:37:34,982 --> 01:37:38,052
…gaiztakeriak eskala erraldoi 
batean egiteko aukera…

1213
01:37:38,052 --> 01:37:40,588
…inork ordu arte ikusi gabeko eran.

1214
01:37:41,689 --> 01:37:43,224
Egia da.

1215
01:37:43,357 --> 01:37:47,795
Modu filosofikoan aztertu ditut
auzi hauek.

1216
01:37:48,429 --> 01:37:52,499
Pentsamenduaren haizearen agerpena…

1217
01:37:52,633 --> 01:37:54,568
…ez da jakinduria…

1218
01:37:54,635 --> 01:37:59,840
…zuzena eta okerra 
bereizteko gaitasuna baizik…

1219
01:37:59,907 --> 01:38:02,943
…ederra eta itsusia 
bereizteko gaitasuna.

1220
01:38:03,043 --> 01:38:04,912
Eta espero dut…

1221
01:38:05,613 --> 01:38:10,618
…pentsatzeak 
indarra emango diola jendeari…

1222
01:38:10,651 --> 01:38:12,953
…hondamenak saihesteko…

1223
01:38:12,953 --> 01:38:19,693
…une erabakigarria iristen den
aldi bakanetan.

1224
01:38:20,828 --> 01:38:22,730
Eskerrik asko.

1225
01:39:18,852 --> 01:39:22,122
Hans, 
hor zeundela jakin izan banu…

1226
01:39:23,590 --> 01:39:25,225
Etorri naiz…

1227
01:39:26,527 --> 01:39:29,797
…zu arrazoira ekartzeko 
itxaropen eroaz.

1228
01:39:29,964 --> 01:39:32,967
Baina zu ez zara inoiz aldatuko.

1229
01:39:33,400 --> 01:39:37,738
Hannah, 
zure harrokeriaren…

1230
01:39:38,806 --> 01:39:43,711
…eta juduen auziaz duzun 
ezjakintasun erabatekoaren artean…

1231
01:39:43,744 --> 01:39:47,147
…filosofia-eskola 
bihurtu duzu epaiketa bat.

1232
01:39:47,181 --> 01:39:49,984
Hans, orain, ez.
Leher eginda nago.

1233
01:39:50,217 --> 01:39:53,754
Intelektual aleman goragoko bat 
bezala jokatzen duzu…

1234
01:39:53,754 --> 01:39:55,656
…eta goitik behera 
begiratzen diguzu juduoi.

1235
01:39:55,990 --> 01:39:59,994
Eta Shoahen konplize izateaz
salatzen gaituzu.

1236
01:40:02,396 --> 01:40:06,500
Ez duzu inoiz onartu alemanek 
lotsagarriro traditu zintuztela.

1237
01:40:06,767 --> 01:40:10,337
Bota egin zintuzten eta hil 
egingo zintuzten, ahal izan balute. 

1238
01:40:10,371 --> 01:40:13,574
Zure lagun Eichmannek zuen 
Gurseko garraioen erantzukizuna.

1239
01:40:13,607 --> 01:40:17,878
Zorionez garaiz ihes egiteko 
aukera izan ez bazenu…

1240
01:40:17,911 --> 01:40:20,914
…han geratutako emakumeen 
halabehar bera izango zenukeen.

1241
01:40:20,948 --> 01:40:22,149
Nahikoa da!

1242
01:40:22,716 --> 01:40:25,719
Denak deportatu zituzten…

1243
01:40:25,753 --> 01:40:28,655
Nahikoa da, Hans.

1244
01:40:37,031 --> 01:40:38,732
Gaurtik aurrera…

1245
01:40:38,799 --> 01:40:43,670
…bukatu dut Heideggerren ikasle 
maiteenarekiko adiskidetasuna. 

1246
01:41:15,335 --> 01:41:19,173
Oker nagoela frogatu nahian 
dabiltza denak.

1247
01:41:19,706 --> 01:41:23,477
Baina inor ez da nire 
benetako hutsegite bakarraz ohartu.

1248
01:41:24,378 --> 01:41:30,184
Gaizkiak ezin du aldi berean 
hutsala eta erradikala izan.

1249
01:41:30,584 --> 01:41:33,821
Gaizkia muturrekoa
bakarrik izan daiteke.

1250
01:41:34,488 --> 01:41:36,290
Ez da inoiz erradikala.

1251
01:41:39,193 --> 01:41:44,031
Ongia baizik ezin daiteke izan
sakona eta erradikala.

1252
01:41:47,301 --> 01:41:50,938
Zer gertatuko zen jakin izan bazenu 
epaiketaz idatziko zenukeen?

1253
01:42:05,652 --> 01:42:07,387
Bai.

1254
01:42:08,655 --> 01:42:11,225
Epaiketaz idatziko nukeen.

1255
01:42:13,827 --> 01:42:16,730
Nire benetako lagunak nor ziren
jakin beharra neukan, beharbada.

1256
01:42:16,830 --> 01:42:20,434
Kurt zure laguna zen.
Eta lagun segituko zuen. 

1257
01:42:23,170 --> 01:42:25,839
Kurt nire familia zen.

1258
01:43:11,952 --> 01:43:15,656
Gaizkiaren arazoa Hannah Arendten 
gai nagusia bihurtu zen.

1259
01:43:15,656 --> 01:43:19,059
Behin eta berriz landu zuen 
gai hura…

1260
01:43:19,092 --> 01:43:22,563
…eta harekin lehian segitzen zuen
bere heriotzako orduan.

1261
01:43:47,321 --> 01:43:49,990
ITZULPENA - AZPITITULUAK:
Jon Muñoz