1
00:00:10,040 --> 00:00:16,000
BELTZA ZINTZOA ETA EDERRA DA
2
00:01:49,760 --> 00:01:51,880
Hau ez da piknik bat Oakland-en.
3
00:01:52,040 --> 00:01:54,720
Mitin bat da,
eta Pantera Beltzek antolatu dute,
4
00:01:54,800 --> 00:01:57,440
iraultzaren aldeko
ekintzaile beltzek.
5
00:02:09,480 --> 00:02:12,200
1968ko abuztuaren igande honetan
hemen bildu dira...
6
00:02:12,360 --> 00:02:14,200
beren buruzagietako bat,
Huey Newton,
7
00:02:14,280 --> 00:02:16,520
espetxetik atera dezaten
eskatzeko.
8
00:02:22,120 --> 00:02:24,560
"Aska ezazue Huey!",
abesten dute.
9
00:02:24,720 --> 00:02:27,000
Ukabila altxatuta dantzatzen dira.
10
00:02:51,600 --> 00:02:53,560
Pantera bat aukeratu zuten
ikurtzat...
11
00:02:53,760 --> 00:02:56,120
animalia beltz zoragarria delako,
12
00:02:56,240 --> 00:02:58,840
inoiz eraso egin ez arren
indar guztiz defenditzen dena.
13
00:03:02,320 --> 00:03:04,160
Bill Brant naiz,
14
00:03:04,320 --> 00:03:06,760
Pantera Beltza Alderdiko
kapitaina,
15
00:03:06,920 --> 00:03:10,440
Oaklandeko kuartel nagusira atxikia,
Kalifornian.
16
00:03:11,640 --> 00:03:14,840
Oakland San Frantziskotik gertu dago.
400.000 biztanle ditu.
17
00:03:15,240 --> 00:03:17,600
% 20 beltzak dira,
eta ghetto batean bizi dira.
18
00:03:18,240 --> 00:03:20,920
Bizimodu latza dute,
inork ez die laguntzen.
19
00:03:25,400 --> 00:03:27,920
Unibertsitate honetan erabaki zuten
Huey Newtonek eta Bobby Sealek...
20
00:03:28,080 --> 00:03:30,200
beren anai-arreba beltzei
erakutsi behar zietela...
21
00:03:30,440 --> 00:03:32,720
erasoaren kontra defenditzen.
22
00:03:32,880 --> 00:03:37,240
Lehenik, erasotzaile arrazista
eta kolonizatzailearen ordezkarien aurka:
23
00:03:37,320 --> 00:03:40,040
polizia, edo "zerriak",
haiek esaten dieten bezala.
24
00:03:40,360 --> 00:03:43,640
Hala, Autodefentsarako
Pantera Beltza Alderdia sortu zuten.
25
00:03:44,880 --> 00:03:46,400
1966an,
26
00:03:46,760 --> 00:03:51,320
armak kargatuta eramatea
baimentzen zuen legeaz baliatuta,
27
00:03:51,960 --> 00:03:54,000
Pantera Beltzek
ghettoa patruilatzen zuten...
28
00:03:54,080 --> 00:03:56,360
polizia-autoei segika.
29
00:03:56,840 --> 00:03:59,720
Beltz bat atxilotzen zutenean
jardunbidea ikuskatzen zuten,
30
00:03:59,920 --> 00:04:02,160
haren eskubideak
errespetatzen zirela ziurtatzeko.
31
00:04:02,240 --> 00:04:05,880
Horregatik poliziek gorrotoa diete,
eta beltzek, berriz, mirespena.
32
00:04:06,200 --> 00:04:07,880
Baina legea aldatu egin da.
33
00:04:08,040 --> 00:04:11,640
Orain ez daramate armarik,
baina ahotan darabiltzate.
34
00:04:11,960 --> 00:04:15,480
Mao aipatzen dute, armen bidez
boterea lortu nahi lukete...
35
00:04:15,880 --> 00:04:17,520
eta behin boterea eskuratuta,
justizia ere bai.
36
00:04:17,680 --> 00:04:21,520
Orduan Panterek izango lukete
aginpidea, eta ez "txerriek".
37
00:04:23,960 --> 00:04:25,240
Hona Bobby Seale-ren hitzak:
38
00:04:25,480 --> 00:04:28,480
Pantera Beltza Alderdia
ez da anarkista:
39
00:04:28,600 --> 00:04:30,600
herriaren zerbitzura dagoen
gobernua nahi dugu,
40
00:04:30,680 --> 00:04:32,680
komunitate beltzaren zerbitzura.
41
00:04:32,800 --> 00:04:36,000
Lehenik,
gure komunitatea inbaditzen duten...
42
00:04:36,080 --> 00:04:38,120
milaka "txerriez" libratuko gara.
43
00:04:44,880 --> 00:04:46,440
Bobby Hutton anaia hil zuten,
44
00:04:46,520 --> 00:04:48,680
Eldridge Cleaver anaia
tirokatu zuten,
45
00:04:48,760 --> 00:04:50,080
Warren Wells anaia ere bai,
46
00:04:50,160 --> 00:04:53,400
David Hilliard atxilotu zuten,
gure alderdiko kapitain nazionala...
47
00:04:53,480 --> 00:04:56,520
Eginahalak egin dituzte
emaztea eta biok atxilotzeko,
48
00:04:56,600 --> 00:04:59,120
eta berdin
auzoko beste Pantera askorekin.
49
00:05:03,560 --> 00:05:06,480
Oakland-eko polizia
bere indarkeriagatik da ospetsua.
50
00:05:06,680 --> 00:05:08,520
Ez du aukerarik galtzen
Panterei jazartzeko,
51
00:05:08,600 --> 00:05:10,680
jarraitzeko, kalean gelditzeko,
52
00:05:10,920 --> 00:05:13,800
euren etxeetara agindurik gabe
sartzeko, eta tiro egiteko ere bai.
53
00:05:14,000 --> 00:05:16,680
Bobby Hutton, esate baterako,
17 urte zituela hil zuten...
54
00:05:16,760 --> 00:05:18,800
armarik gabe ihesi zihoanean.
55
00:05:18,960 --> 00:05:21,800
Cleaver-ekin batera
soto batean gordeta zegoen,
56
00:05:21,960 --> 00:05:24,840
50 poliziak bota zizkieten
1.000 baletatik babestearren.
57
00:05:25,240 --> 00:05:28,440
Apirilaren 6a zen,
58
00:05:28,520 --> 00:05:32,240
M. Luther King
Atlanta-n hil eta bi egunera.
59
00:05:32,560 --> 00:05:33,520
Newton, berriz,
60
00:05:33,600 --> 00:05:35,840
1967ko urriaren 28an
atxilotu zuten,
61
00:05:35,920 --> 00:05:38,640
ohiko kontrol arrunt bat
sarraski odoltsu bihurtu zenean.
62
00:05:38,920 --> 00:05:40,480
Nork egin zuen tiro?
Nor zegoen armatuta?
63
00:05:40,560 --> 00:05:41,800
Gertakariak: bederatzi tiro.
64
00:05:42,120 --> 00:05:43,520
Lekukotasunak, kontrajarriak.
65
00:05:43,600 --> 00:05:49,040
Polizia bat hila, beste bat zauritua.
Inork ez zuen Newtonen arma ikusi.
66
00:05:49,680 --> 00:05:52,240
Baina larriki zauritua
eraman zuten ospitalera.
67
00:05:52,520 --> 00:05:55,560
Han, ebaketa egin zioten
polizia mehatxagarriz inguratuta.
68
00:05:55,640 --> 00:05:57,040
Espetxean bederatzi hilabete
egin ondoren,
69
00:05:57,120 --> 00:05:59,240
konderriko auzitegian
epaituko dute gaur.
70
00:05:59,600 --> 00:06:01,920
Pantera Beltzek guardia egiten dute
eraikinaren aurrean.
71
00:06:02,040 --> 00:06:06,800
Beren borroka politikoaren ikur
bilakatu dute epaiketa.
72
00:06:07,360 --> 00:06:10,960
Beltz guztiek eta zuri batzuek
"Huey askatu!" oihukatzen dute...
73
00:06:11,040 --> 00:06:13,440
erruduna den ala ez
pentsatu gabe.
74
00:06:14,040 --> 00:06:17,520
Justizia-jauregia
foro irekia bihurtu da.
75
00:06:17,680 --> 00:06:20,520
Mao-ri buruz hitz egiten da,
eta Panteren programa azaltzen dute.
76
00:06:22,000 --> 00:06:25,760
Huey Newton gure alderdiaren
sortzaile eta defentsa ministroa da.
77
00:06:25,920 --> 00:06:29,040
Orain espetxeratuta dago.
Auzipetu egin dute,
78
00:06:29,200 --> 00:06:31,280
eta bere bizitzagatik
borrokatzen ari da.
79
00:06:31,560 --> 00:06:33,640
Nola tratatu zaituzte espetxean?
80
00:06:33,800 --> 00:06:37,360
Etengabe jazarri naute,
eta ziegan bakartuta egon naiz.
81
00:06:37,520 --> 00:06:38,360
- Orain?
- Bai.
82
00:06:38,520 --> 00:06:41,840
Hiru hilabete egin ditut
bakartuta.
83
00:06:42,240 --> 00:06:46,360
Eta bakartuta ez nengoenean ere
2 x 2 m-ko ziega batean eduki naute.
84
00:06:46,440 --> 00:06:49,080
Eta hala bederatzi hilabetez,
dutxara joateko izan ezik.
85
00:06:49,160 --> 00:06:51,720
Gutunak eta liburuak
atxiki egiten dizkidate.
86
00:06:51,800 --> 00:06:54,200
Nire abokatuek agintariak
presionatu behar dituzte...
87
00:06:54,280 --> 00:06:55,680
liburu bat eman diezadaten.
88
00:06:55,840 --> 00:07:00,840
Eta liburua bukatuta ere
ez didate besterik ematen hileetan.
89
00:07:10,040 --> 00:07:11,800
Eta gutunak?
90
00:07:11,960 --> 00:07:15,120
Kontu handiz ibili behar dut
zer idazten dudan, ze...
91
00:07:15,200 --> 00:07:18,400
- miaketak daude eta konfiskatu...
- Konfiskatu egiten dizkizute?
92
00:07:19,040 --> 00:07:20,480
Bai, eta liburuak ere bai.
93
00:07:21,040 --> 00:07:23,480
Postaz heltzen zaizkit,
baina atxiki egiten dituzte.
94
00:07:25,160 --> 00:07:26,320
Zer liburu, esate baterako?
95
00:07:26,480 --> 00:07:30,600
"Malcolm X-ren esanak",
"Mao-ren aipuak", eta beste batzuk.
96
00:07:41,080 --> 00:07:44,120
Programa marxista-leninista bat da.
97
00:07:44,280 --> 00:07:47,080
Kubako iraultzak
eragin handia izan du nigan.
98
00:07:47,200 --> 00:07:50,840
Pantera Beltzok
iraultzalari pragmatikoak gara.
99
00:07:52,080 --> 00:07:55,160
Munduko beste herrialde kolonizatuen
borroka armatuarekin...
100
00:07:55,520 --> 00:07:57,640
bat egiten dugu.
101
00:07:57,800 --> 00:08:02,560
Komunitateak oso ongi erantzun du
nire atxiloketaren aurrean.
102
00:08:03,040 --> 00:08:05,320
Gerrako presotzat naukate,
103
00:08:05,400 --> 00:08:06,600
horixe bainaiz.
104
00:08:06,680 --> 00:08:09,160
Jendea mobilizatzeko
balio izan du honek.
105
00:08:09,640 --> 00:08:12,120
Nire kasua
konfrontazio argia da...
106
00:08:12,200 --> 00:08:14,520
polizia eta beltzon artean,
107
00:08:14,600 --> 00:08:18,800
gobernatzen duen klasearen
eta beltz kolonizatuon artean.
108
00:08:23,720 --> 00:08:27,280
Stokely Carmichael
afroamerikarren buruzagiak...
109
00:08:27,360 --> 00:08:29,960
hitzaldia eman du
mitinetako batean.
110
00:08:31,920 --> 00:08:33,480
Denak jabetu dira...
111
00:08:33,640 --> 00:08:36,160
alderdia
bikain antolatu dela.
112
00:08:36,320 --> 00:08:40,080
Zerua lurrera eroriko da,
Huey P. Newton aske uzten ez badute!
113
00:08:40,160 --> 00:08:42,000
Ez dago justifikaziorik.
114
00:08:42,200 --> 00:08:46,360
Guk ozen diogu
Huey P. Newton gerrako presoa dela.
115
00:08:46,600 --> 00:08:50,720
Beste askok diote ez dela egia
eta esajeratu egiten dugula.
116
00:09:03,160 --> 00:09:05,680
Nik uste dut
argi eta garbi dagoela...
117
00:09:05,800 --> 00:09:09,080
Estatu Batuek
gerra deklaratu dietela beltzei.
118
00:09:09,280 --> 00:09:12,800
Afrikatik lehen beltza ekartzean
deklaratu zuten, izan ere!
119
00:09:15,320 --> 00:09:18,560
Ez dute hitz horiekin esaten,
noski,
120
00:09:18,760 --> 00:09:21,480
nahiz eta batzuek
honela esatea espero duten:
121
00:09:21,640 --> 00:09:23,880
"Gerra deklaratu diegu beltzei!"
122
00:09:25,240 --> 00:09:27,840
Baina Estatu Batuek Vietnami...
123
00:09:28,000 --> 00:09:31,440
inoiz ez diote gerra deklaratu,
eta hala ere Vietnamen daude.
124
00:09:32,960 --> 00:09:36,160
Ipar Koreari ere ez zioten
gerra deklaratu,
125
00:09:36,240 --> 00:09:38,440
baina Ipar Korean borrokatu ziren.
126
00:09:46,920 --> 00:09:48,960
Eta sekula ez zieten gerra deklaratu
indiarrei,
127
00:09:49,720 --> 00:09:51,200
denak garbitu zituzten eta kito.
128
00:09:52,400 --> 00:09:55,320
Geure egoera zein den
jakin behar dugu.
129
00:09:56,040 --> 00:09:57,160
Gerran gaude.
130
00:09:57,240 --> 00:10:01,080
Gure defentsa ministro eta buruzagia
espetxean sartu dute.
131
00:10:01,440 --> 00:10:03,800
Gerra presoa da.
132
00:10:04,200 --> 00:10:07,280
Askatu egin behar dugu
nola edo hala.
133
00:10:08,920 --> 00:10:10,680
Eta aske uzten ez badute,
134
00:10:10,760 --> 00:10:12,360
gogor erantzungo diegu.
135
00:10:14,680 --> 00:10:16,080
Nolatan etorri zara?
136
00:10:16,240 --> 00:10:19,440
Neure begiez
ikusi nahi nuelako...
137
00:10:19,600 --> 00:10:22,000
jendea Newtoni laguntzeko
mugituko ote zen.
138
00:10:22,200 --> 00:10:25,600
Halako gauza baten aurrean
bat egin behar dugu,
139
00:10:25,760 --> 00:10:28,680
funtsezkoa da Alderdiarentzat.
140
00:10:28,880 --> 00:10:32,920
Nik uste dut jendeak bat egin duela,
eta hori ona da.
141
00:10:37,440 --> 00:10:41,040
Zer ekarri zaitu mitin honetara
eta zer ondorio atera duzu?
142
00:10:41,120 --> 00:10:43,120
Tranpa bat jarri zioten.
143
00:10:43,200 --> 00:10:45,480
Ez dute frogarik haren kontra,
144
00:10:45,560 --> 00:10:48,480
orduan, zergatik ez dute askatzen?
145
00:10:52,720 --> 00:10:54,600
Gaur hona etorri naiz...
146
00:10:54,760 --> 00:10:57,600
ez dudalako sinesten
Hueyk tratu zuzena izango duela,
147
00:10:57,760 --> 00:10:59,400
ziur nago ezetz.
148
00:10:59,800 --> 00:11:02,000
Poliziak tiro egin zion.
149
00:11:02,160 --> 00:11:03,880
- Tiro egin zioten?
- Bai.
150
00:11:04,040 --> 00:11:05,240
Aske behar luke?
151
00:11:05,400 --> 00:11:07,880
Bai noski! Hura ez da erruduna.
152
00:11:08,040 --> 00:11:10,120
- Eta nor da erruduna?
- Polizia!
153
00:11:15,640 --> 00:11:18,480
...antolatzeko eta trebatzeko,
eta gogoratu...
154
00:11:18,560 --> 00:11:20,960
eskopeta prest izan behar dugula...
155
00:11:21,120 --> 00:11:24,600
etxe guztietan, auzo guztietan,
156
00:11:24,760 --> 00:11:27,720
komunita guztietan,
hiri guztietan,
157
00:11:27,800 --> 00:11:30,960
estatu guztietan...
nazio arrazista osoan barrena.
158
00:11:31,040 --> 00:11:33,080
Hueyk esan zuenez,
beltz orok,
159
00:11:33,160 --> 00:11:34,920
mexikar amerikar orok,
indiar orok...
160
00:11:35,000 --> 00:11:37,320
eta zuri erradikal orok
arma hartu behar du...
161
00:11:37,400 --> 00:11:39,680
boterea geureganatu dezagun.
162
00:11:49,240 --> 00:11:52,280
Hamar puntuko programa bat da:
1.a- Askatasuna nahi dugu,
163
00:11:52,440 --> 00:11:55,480
komunitate beltza
geuk gobernatzeko ahalmena.
164
00:11:55,640 --> 00:11:58,600
2.a- Enplegu betea nahi dugu
gure herriarentzat.
165
00:11:58,760 --> 00:12:03,040
3.a- Zuriek beltzak esplotatzea
amaitu da behin betiko.
166
00:12:03,200 --> 00:12:07,000
4.a- Gizakiak bezala bizitzeko
etxe duinak nahi ditugu.
167
00:12:07,160 --> 00:12:09,680
5.a- Egiazko heziketa bat nahi dugu,
168
00:12:09,840 --> 00:12:12,280
gizarte dekadente honen
benetako izaera...
169
00:12:12,440 --> 00:12:16,600
eta guk bertan jokatuko papera
erakutsiko dizkiguna.
170
00:12:16,760 --> 00:12:18,720
Zer egiten dugun egunero?
171
00:12:18,880 --> 00:12:21,240
Komunitatea antolatzen dugu.
172
00:12:21,400 --> 00:12:24,560
Etxerik etxe ibiltzen gara
heziketa politikoa ematen...
173
00:12:24,640 --> 00:12:26,840
eta benetan zer gertatzen ari den
azaltzen.
174
00:12:26,920 --> 00:12:29,480
Eta ez bakarrik hemen, Oakland-en,
baizik eta AEB guztietan.
175
00:12:29,560 --> 00:12:30,840
Eta mundu osoan!
176
00:12:32,640 --> 00:12:34,400
Asko ez dira ohartzen...
177
00:12:34,560 --> 00:12:36,160
AEBetan zer gertatzen ari den,
178
00:12:36,320 --> 00:12:39,960
eta are gutxiago Hego Afrikan
edo han, Frantzian.
179
00:12:40,720 --> 00:12:44,600
Dena delako komunitate beltz batean
irakurzaleak ez badira,
180
00:12:44,880 --> 00:12:48,240
egunkari zatiak erakutsi
eta azalpenak ematen dizkiegu...
181
00:12:48,400 --> 00:12:51,880
egiazki zer gertatzen den
ikus dezaten.
182
00:12:52,880 --> 00:12:56,000
Behin egia ezagutu eta gero,
komunitate beltzak...
183
00:12:56,080 --> 00:12:59,440
beste urrats bat aurrera egin dezake
eta bere burua aldatzen hasi.
184
00:13:04,800 --> 00:13:08,400
6.a- Beltz guztiak soldadutzatik
salbuetsita geratzea.
185
00:13:08,560 --> 00:13:10,840
Beltzen errekrutatze sindikatu bat
sortu genuen...
186
00:13:11,000 --> 00:13:13,480
arazoaz jabetu ginenean, ze...
187
00:13:13,640 --> 00:13:17,000
beltzek ez baitituzte ezagutzen
beren eskubideak.
188
00:13:17,320 --> 00:13:20,480
Gainera, uste dugu armadatik
salbuetsita geratu behar dutela.
189
00:13:20,640 --> 00:13:24,160
Ez zaie ezer galdu Vietnamen.
190
00:13:24,280 --> 00:13:28,040
Eta gero, itzultzen direnean, ezer
ez da aldatu, ez dute ezer irabazi.
191
00:13:28,200 --> 00:13:30,200
7.a- Poliziaren indarkeria...
192
00:13:30,360 --> 00:13:32,560
eta hilketak
amaitu behar dira.
193
00:13:32,720 --> 00:13:36,280
8.a- Beltz guztiak
kalera atera behar dituzte...
194
00:13:36,480 --> 00:13:39,480
konderrietako zein Estatuko
kartzeletatik.
195
00:13:39,760 --> 00:13:43,920
Espetxe honetan
3tik 4 beltzak dira,
196
00:13:44,120 --> 00:13:48,280
eta gehienak
arrazoi politikoengatik daude hemen,
197
00:13:48,360 --> 00:13:50,040
nahiz eta berek jakin ez.
198
00:13:54,480 --> 00:13:56,880
9.a- Auzitegietan, beltzak...
199
00:13:57,080 --> 00:13:59,720
beste beltz batzuek
epaituak izan daitezela,
200
00:13:59,800 --> 00:14:01,240
Konstituzioak agintzen duen bezala.
201
00:14:01,600 --> 00:14:05,200
10.a- Lurra, justizia, etxea,
heziketa, jantzia eta bakea.
202
00:14:05,600 --> 00:14:07,200
Eta helburu politikoa hauxe:
203
00:14:07,400 --> 00:14:09,440
NBEk erreferendum bat egitea...
204
00:14:09,520 --> 00:14:11,000
AEBetako kolonia beltzetan,
205
00:14:11,080 --> 00:14:13,360
non beltzek bakarrik parte hartuko
luketen...
206
00:14:13,440 --> 00:14:16,960
herri beltzaren nahia
eta etorkizuna erabakitzeko.
207
00:14:20,120 --> 00:14:23,080
Horixe! Hori da hitza, anaia!
208
00:14:26,360 --> 00:14:28,520
Elkarri "anai-arreba" esatean...
209
00:14:28,600 --> 00:14:32,000
"kamarada" esaten ari zaie.
Horixe da Panteren moldea.
210
00:14:32,240 --> 00:14:35,160
Larru beltza, kapela beltza,
eguzkitako betaurrekoak.
211
00:14:35,440 --> 00:14:38,280
Berriro heldu diete
afrikar janzkerari...
212
00:14:38,600 --> 00:14:40,800
eta afrikar orrazkera naturalari.
213
00:14:41,720 --> 00:14:45,920
Emakumezkoei lekua egin diete
bizitza politiko eta militarrean.
214
00:15:01,480 --> 00:15:04,360
Emakumeen papera
Pantera Beltza Alderdian...
215
00:15:04,640 --> 00:15:07,080
gizonek jokatzen duten berdina da,
216
00:15:07,160 --> 00:15:09,120
ez dago ezberdintasunik.
217
00:15:09,640 --> 00:15:12,440
Ardura handiko karguak dituzte
emakumeek Alderdian,
218
00:15:13,520 --> 00:15:15,160
instrukzio militarra
jasotzen dute...
219
00:15:15,720 --> 00:15:18,840
eta dagozkien egitekoak
bete behar dituzte, ez emakume gisa,
220
00:15:19,000 --> 00:15:23,080
baizik eta Alderdiko kide
eta iraultzaile gisa.
221
00:15:29,040 --> 00:15:32,880
Panfletoak inprimatu behar ditugu,
eta intsigniak eta afixak egin.
222
00:15:33,040 --> 00:15:35,000
Eskatu egiten dizkigute.
223
00:15:35,200 --> 00:15:38,480
Materiala prest eduki behar dugu
jendeari emateko.
224
00:15:38,920 --> 00:15:40,760
Bere senarra, Eldridge Cleaver,
225
00:15:40,840 --> 00:15:44,080
"Bakea eta Askatasuna" alderdiaren
presidentetzarako hautagaia da.
226
00:15:44,280 --> 00:15:49,960
Pantera Beltza Alderdiarentzat
funtsezko aliatu politikoa da.
227
00:15:50,720 --> 00:15:53,160
Kathleen Cleaver-ek
senarrarekin lan egiten du.
228
00:15:53,320 --> 00:15:57,200
Ni komunikazio idazkaria naiz
Alderdian.
229
00:15:57,600 --> 00:16:01,480
Une honetan ari gara
Informazio Ministerioa sortzen.
230
00:16:01,560 --> 00:16:05,040
Aurrerantzean Ministerioak izango du
informazioa zabaltzeko ardura,
231
00:16:05,120 --> 00:16:07,000
egunkariak, aldizkariak
eta liburuxkak,
232
00:16:07,080 --> 00:16:09,680
hedabideekiko harremanak,
gure materiala banatzea,
233
00:16:10,120 --> 00:16:12,040
liburutegiak eta soinutekak sortzea,
234
00:16:12,120 --> 00:16:14,840
argitalpenak gainbegiratzea
eta abar.
235
00:16:26,440 --> 00:16:28,400
Senarra Informazio ministroa da.
236
00:16:29,920 --> 00:16:32,200
Beltz gehienek, oro har,
eta gazteek batez ere,
237
00:16:32,360 --> 00:16:34,280
ongi hartzen dute
gure diskurtsoa.
238
00:16:34,360 --> 00:16:36,280
Gonbidatzen ditugun zuriei
jakin-mina pizten zaie...
239
00:16:36,360 --> 00:16:39,120
eta informazioa nahi dute
Bake eta Askatasunaren alderdiaz.
240
00:16:39,360 --> 00:16:42,520
Gero, esker onez hartzen dituzte
gure azalpenak, zeren eta...
241
00:16:42,680 --> 00:16:45,880
Panterek zentzuzko azalpenak
ematen baitituzte...
242
00:16:46,040 --> 00:16:48,720
herrialde honetan gertatzen diren
gauza nahasi askoren gainean.
243
00:16:51,240 --> 00:16:54,680
Beste hizlari batzuek
garrasika esaten diete:
244
00:16:54,680 --> 00:16:57,240
"Gorrota itzazue zuriak!",
"Erre itzazue!", "Hil itzazue!"...
245
00:16:57,360 --> 00:17:02,120
Eta hori ezin dute ulertu,
ezin dute bereiztu.
246
00:17:02,680 --> 00:17:05,400
Baina Panterek emango diete
ikusmolde ideologiko berria,
247
00:17:05,520 --> 00:17:07,880
instituzioa eta herritarrak
bereizten dituena,
248
00:17:08,040 --> 00:17:09,160
gobernua eta herria,
249
00:17:09,320 --> 00:17:13,480
eta erakundea salatuko du,
dela polizia saila,
250
00:17:13,640 --> 00:17:16,400
dela hezkuntza sistema,
edo sistema ekonomikoa,
251
00:17:16,560 --> 00:17:20,080
baina ez dio inori jazarriko
bere azalaren koloreagatik.
252
00:17:27,440 --> 00:17:29,960
Anaia honek, nik neuk,
guk guztiok...
253
00:17:30,120 --> 00:17:31,560
jaiotzatik dugu ilea honela,
254
00:17:31,720 --> 00:17:34,160
eta halaxe daramagu
naturala delako.
255
00:17:34,480 --> 00:17:37,440
Beltzok oraintsu jabetu gara...
256
00:17:37,520 --> 00:17:39,920
geure itxura fisikoa
ederra dela.
257
00:17:40,000 --> 00:17:42,400
Emakumeek eder agertu nahi dute
gizonen aurrean,
258
00:17:42,480 --> 00:17:44,960
eta gizonek onartzen badute,
emakumeek ere bai.
259
00:17:52,560 --> 00:17:55,520
Duela astebete erabaki nuen
neure berezko itxura berreskuratzea.
260
00:17:56,760 --> 00:18:01,200
Erabaki horren atzean
badago helburu jakin bat:
261
00:18:01,760 --> 00:18:04,480
naizen bezalakoa izatea, alegia.
262
00:18:04,640 --> 00:18:08,120
Pantera Beltzekin bat nator,
263
00:18:08,800 --> 00:18:11,720
eta uste dut itxurak ere
garrantzi handia duela.
264
00:18:13,400 --> 00:18:16,800
Duela hiruzpalau urtetik
daramat honela.
265
00:18:16,960 --> 00:18:20,440
Aldian behin
berriro lisatzen dut,
266
00:18:20,720 --> 00:18:23,760
baina natural eramatea
neu naizen bezalakoa agertzea da.
267
00:18:23,960 --> 00:18:25,960
Eta harro nago horretaz.
268
00:18:27,120 --> 00:18:29,280
Behin eta berriro esan digute...
269
00:18:29,440 --> 00:18:31,760
zuriak zirel edertasunaren eredu:
270
00:18:31,920 --> 00:18:35,080
ile kizkur gabea,
begi argiak, azal zuria...
271
00:18:35,240 --> 00:18:37,960
Zer ez ote dute egin emakumeok
ilea leundu eta azala argitzeko,
272
00:18:38,040 --> 00:18:40,320
zurien antzekoago ematearren!
273
00:18:40,960 --> 00:18:44,440
Gizon beltzek
emakume zuriei ederresten zieten,
274
00:18:44,520 --> 00:18:47,960
eta ez zituzten gogoko
emakume beltz ile labur itsusiak.
275
00:18:49,160 --> 00:18:50,800
Hori aldatu egin da, baina.
276
00:18:51,600 --> 00:18:55,600
Orain beltzak jabetu dira
euren itxura ederra dela.
277
00:18:55,680 --> 00:18:58,160
Harro daude,
eta zuriek ere igarri diete.
278
00:18:58,240 --> 00:19:01,240
Orain ileorde "naturalak"
estimatzen dituzte!
279
00:19:03,160 --> 00:19:04,240
Honen modukoak.
280
00:19:05,080 --> 00:19:07,960
Ulertzen duzu?
Ez al da zoragarria?
281
00:19:11,040 --> 00:19:13,240
Lehen gure ardura bakarra zen...
282
00:19:13,400 --> 00:19:16,920
emakume honek ilea naturala ote zuen
edo permanentea egina,
283
00:19:17,080 --> 00:19:20,440
edo beste ahizpa hark
ilea leuna ala naturala zeraman,
284
00:19:20,600 --> 00:19:25,720
edo auzoko morroi dotoreenak
traje zaharra ote zuen, ala markakoa,
285
00:19:26,000 --> 00:19:29,560
edo urlia prostituitu egiten zela,
edo sandia gogor ari zela...
286
00:19:29,720 --> 00:19:31,920
ez dakit nongo sukaldean lanean.
287
00:19:32,000 --> 00:19:35,560
Eta bitartean zerriek
jipoitu eta hil egiten gintuzten...
288
00:19:35,640 --> 00:19:39,040
beltzak izateagatik,
kanpo itxura edozein izanda ere.
289
00:19:39,720 --> 00:19:41,320
Hori halaxe zen!
290
00:19:42,320 --> 00:19:44,560
Baina orain
beren tranpan erori dira.
291
00:19:45,080 --> 00:19:46,880
Ez dakite non gauden.
292
00:19:47,040 --> 00:19:49,680
Ez dakite denok hemen gaudela.
293
00:19:50,040 --> 00:19:54,720
Baina badakite
komunitate beltza ordezkatzen dugula,
294
00:19:54,960 --> 00:19:58,400
eta hori
zerriek ezin dute onartu.
295
00:19:58,520 --> 00:20:01,800
Jada ez dituzte beltzak onartzen
herrialde honetan.
296
00:20:31,040 --> 00:20:33,440
- Nor zarete?
- Pantera Beltzak!
297
00:20:33,600 --> 00:20:36,440
- Zergatik zaudete hemen?
- Huey askatzeko!
298
00:20:37,720 --> 00:20:40,600
- Zer erabiliko duzue?
- Hueyren irakaspenak!
299
00:20:42,240 --> 00:20:44,360
- Eta zein dira?
- Armak.
300
00:20:48,040 --> 00:20:49,760
- Nor zarete?
- Pantera beltzak.
301
00:20:50,160 --> 00:20:52,200
- Zergatik zaudete hemen?
- Huey askatzeko.
302
00:20:52,280 --> 00:20:54,680
- Zer erabiliko duzue?
- Huey-ren irakaspenak.
303
00:20:54,840 --> 00:20:56,640
- Eta zein dira?
- Armak.
304
00:20:57,120 --> 00:21:00,360
"Hiltzeko prest dagoen anaia
inozoa da", esan zuen Carmichael-ek,
305
00:21:00,440 --> 00:21:02,800
"arma hartu behar duzu
iraultzailea izateko".
306
00:21:02,880 --> 00:21:04,960
Arriskuan dagoen
gutxiengo bat direlako,
307
00:21:05,040 --> 00:21:07,280
Panterek
indarrez ekin behar diote...
308
00:21:07,360 --> 00:21:10,440
eta gerra deklaratu etsaiari:
poliziari.
309
00:21:10,520 --> 00:21:13,920
Beren gerra oihuek
ikaratu egiten dituzte arrazistak.
310
00:21:14,160 --> 00:21:17,160
Hauek beltz faxista
eta arriskutsutzat dauzkate.
311
00:21:17,640 --> 00:21:20,040
Ahaztu egiten zaie
askoz arriskutsuagoak...
312
00:21:20,120 --> 00:21:21,600
eta faxistagoak direla
poliziak.
313
00:21:22,440 --> 00:21:24,440
Ezkertiar erradikalek ere...
314
00:21:24,680 --> 00:21:26,320
Huey-ren aldeko kanpaina
babesten dute,
315
00:21:26,920 --> 00:21:29,520
nahiz eta beldur diren
indarkeria piztu daitekeen...
316
00:21:29,880 --> 00:21:33,760
eta beltzen borroka luzea
eta odoltsua suerta daitekeen.
317
00:21:37,800 --> 00:21:40,160
Gogoa eta gorputzaren teoria...
318
00:21:40,320 --> 00:21:42,800
munduan esklabotza denetik
existitzen da.
319
00:21:42,960 --> 00:21:46,560
Haren harira
beltzak "gorpua" ziren,
320
00:21:46,720 --> 00:21:50,880
eta zuriak, berriz, "gogoa",
administratzaile ahalguztidunak.
321
00:21:54,200 --> 00:21:56,720
Herrialde honetako
zuri ezkertiar erradikalek...
322
00:21:56,880 --> 00:21:59,720
berentzat teorizatu
besterik ez dute egin orain arte.
323
00:21:59,880 --> 00:22:02,240
Eta beltz ezkertiarrentzat ere bai.
324
00:22:03,560 --> 00:22:06,880
Orain, ordea,
"gorputz" bihurtu dira...
325
00:22:07,280 --> 00:22:11,320
eta ekintzak egiten dituzte,
manifestazioak ere bai,
326
00:22:11,400 --> 00:22:13,760
eta ezarritako botereari
aurre egitera ere ausartzen dira:
327
00:22:13,880 --> 00:22:15,400
poliziari, alegia.
328
00:22:15,880 --> 00:22:20,400
Haiek "gorputz" bihurtu dira,
eta beltzok "gogoa" garatu dugu.
329
00:22:21,840 --> 00:22:25,520
Ez baitiogu gehiago utziko inori
geure teoriko izaten.
330
00:22:26,520 --> 00:22:29,840
Geuk erabakiko dugu gure ideologia
eta berau nola gauzatu.
331
00:22:30,240 --> 00:22:32,160
Hala lortzen da batasuna,
332
00:22:32,320 --> 00:22:36,200
ezker erradikaleko zurien
eta beltzen arteko batasuna.
333
00:22:39,960 --> 00:22:41,320
Pantera Beltza Alderdiak...
334
00:22:41,400 --> 00:22:44,280
komunitatea kontzientziatzea lortu du.
335
00:22:44,560 --> 00:22:46,880
Une honetan oso baikor nago.
336
00:22:47,040 --> 00:22:50,760
Uste dut komunitate beltzak
garaipen bat lortu duela.
337
00:22:53,480 --> 00:22:57,640
Nire iritziz, Huey Newton
eredua da beltz guztiontzat.
338
00:22:57,840 --> 00:23:00,400
Espero dut laster askatzea.
339
00:23:03,040 --> 00:23:05,720
Huey aske utzi behar dutela
errepikatzen den leloa da.
340
00:23:05,960 --> 00:23:07,760
Hollywooden ere entzuten da!
341
00:23:07,920 --> 00:23:10,680
Urriaren 27ko gau hartaz
gehiago jakin nahi dugunean...
342
00:23:10,840 --> 00:23:12,080
inork ez du ezer esaten.
343
00:23:12,240 --> 00:23:13,680
Defentsaren argudioez galdetuta,
344
00:23:13,840 --> 00:23:16,280
beren printzipioei eusten diete.
345
00:23:17,360 --> 00:23:20,160
Baina bistan da nekeak
kemena ahuldu diela.
346
00:23:21,360 --> 00:23:23,360
Errugabea da,
eta aske utzi behar dute.
347
00:23:23,520 --> 00:23:26,640
Inbaditu gaituzten "zerriak"
haren atzetik zebiltzan...
348
00:23:26,800 --> 00:23:28,880
irakaspenak ematen zituelako,
349
00:23:28,960 --> 00:23:30,760
eta alderdi politikoa sortu zuelako.
350
00:23:31,280 --> 00:23:32,800
Guretzat hori nahikoa da.
351
00:23:33,440 --> 00:23:36,600
Jakin ezazu
ez dugula gogoko...
352
00:23:36,680 --> 00:23:38,280
eta ez dugula onartuko.
353
00:23:39,120 --> 00:23:41,360
Hori argi dago.
354
00:23:41,920 --> 00:23:44,560
Eta ez da kasu bakarra.
355
00:23:44,720 --> 00:23:47,840
Herri bati erasotzen dion
indar zanpatzaileak eraman du.
356
00:23:48,960 --> 00:23:51,560
Espetxeratutako beltz guztiak
irudikatzen ditu Hueyk.
357
00:23:52,840 --> 00:23:56,240
Aske utzi behar dute,
eta kito!
358
00:23:59,240 --> 00:24:01,440
Bisitan etorri naiz.
Houstondik nator, Texas.
359
00:24:02,000 --> 00:24:03,680
Badakizu zer gertatzen den hemen?
360
00:24:03,880 --> 00:24:06,480
Huey izeneko gazte bat
auzipetzen ari direla...
361
00:24:06,640 --> 00:24:08,160
polizia bati tiro egiteagatik.
362
00:24:09,040 --> 00:24:11,000
Badakizu zerbait gehiago?
363
00:24:11,160 --> 00:24:13,400
- Barkatu?
- Ea besterik ba al dakizun.
364
00:24:15,040 --> 00:24:16,880
Ez askorik, egia esateko, soilik...
365
00:24:16,960 --> 00:24:19,360
haserre eta kezka handia dagoela
komunitate beltzean.
366
00:24:19,440 --> 00:24:21,880
Justizia Jauregiaren aurrean
elkarretaratzen dira.
367
00:24:21,960 --> 00:24:23,960
Huey askatzea eskatzen dute,
erruduna zein errugabea izan.
368
00:24:36,880 --> 00:24:40,440
- Aska ezazue gure soldadua!
- Huey askatu!
369
00:24:40,600 --> 00:24:43,120
Beltza ederra da.
370
00:24:44,520 --> 00:24:47,680
Aska ezazue gure soldadua.
371
00:24:49,160 --> 00:24:53,080
Anaia guztiak kalera!
372
00:24:53,240 --> 00:24:55,880
Zerriek berea jasoko dute.
373
00:24:56,680 --> 00:24:59,360
Atxiloketa gehiagorik ez!
374
00:25:00,280 --> 00:25:02,960
Zerriek ordaina jasoko dute.
375
00:25:03,480 --> 00:25:06,000
Iraultza iritsi da.
376
00:25:07,080 --> 00:25:09,640
Iraultza iritsi da.
377
00:25:10,520 --> 00:25:14,080
Armak hartzeko ordua da...
378
00:25:22,440 --> 00:25:26,600
1968ko irailaren 8an
Newton erruduntzat jo zuten.
379
00:25:27,040 --> 00:25:29,640
Lehen graduko hilketa
egotzi zion fiskalak.
380
00:25:29,760 --> 00:25:32,440
Epaimahaiak,
frogarik ez zegoela ikusita...
381
00:25:32,680 --> 00:25:34,840
eta fiskalaren
suhartasunaren aurrean,
382
00:25:35,000 --> 00:25:37,720
lau egun behar izan zituen
bere epaia emateko:
383
00:25:38,280 --> 00:25:41,000
nahi gabeko hilketa,
premeditaziorik gabea.
384
00:25:41,200 --> 00:25:43,880
2-15 urte bitarteko
kartzela-zigorra.
385
00:25:44,120 --> 00:25:46,960
Inor ez zegoen pozik.
Konpromiso politikoa zen.
386
00:25:47,120 --> 00:25:51,000
Newtonen abokatuek helegitea
jarri zuten. Hueyk libre behar zuen.
387
00:25:53,680 --> 00:25:55,640
Oakland-en,
polizioaren erantzuna jaso zuten.
388
00:25:56,360 --> 00:25:59,120
Agente bi
Alderdiaren egoitzara hurbildu,
389
00:25:59,320 --> 00:26:02,520
eta leihoetara tiro eginez Newton
eta Cleaver-en afixak "hil" zituzten.
390
00:26:05,040 --> 00:26:08,600
Irudi bat hiltzeko ekintza magikoa,
391
00:26:08,680 --> 00:26:11,680
eskuarki herri primitibo ez-zurien
ezaugarritzat jotzen dena.
392
00:26:12,280 --> 00:26:15,160
Edonola ere,
gorrotoaren seinale garbia.
393
00:26:15,400 --> 00:26:18,000
Baina Pantera Beltzen historia
ez da hemen amaitu.
394
00:26:23,760 --> 00:26:25,240
www.subtitulam.com