1
00:00:00,240 --> 00:00:05,240
EUSKALDUNAK
2
00:00:06,320 --> 00:00:13,880
Espainia iparraldeko pelikula bat
Dan Grenholmen eta Lennart Olsonen eskutik
3
00:00:43,440 --> 00:00:46,120
Inauteria da Zubietan.
4
00:00:46,120 --> 00:00:51,640
Zubietako herri txikia Espainia Iparraldean dago,
Pirinioetan, euskaldunen herrian.
5
00:00:59,120 --> 00:01:03,600
Gizonezko gehienak egurginak dira.
Udaberri hasierako egun batean, beren lana utzi eta
6
00:01:03,600 --> 00:01:08,200
inauterirako mozorrotzen dira,
ardi-larruak eta koloretako begiztadun kapelak erabiliz.
7
00:01:08,280 --> 00:01:11,680
Zubietan inork ez daki
inauteriaren esanahia azaltzen;
8
00:01:11,680 --> 00:01:15,520
uzta-errituak ote diren, ala gaur arte
iraun duten Erdi Aroko guda-dantzak.
9
00:01:15,560 --> 00:01:19,520
Herri-sinesmenaren arabera, zaldi-zurdazko zartailuek
espiritu gaiztoak uxatzen dituzte,
10
00:01:19,520 --> 00:01:22,680
eta joareek mendietako
hartz eta otsoak izutzen.
11
00:01:22,720 --> 00:01:27,720
Sinbolismoa galdu egin da, baina
superstizioak indar handia dauka oraindik.
12
00:03:12,240 --> 00:03:18,480
Haurrak pilota-jokoan ari dira.
Berentzat denbora-pasa hutsa bada ere,
bizimodua ateratzeko bide bat da jokalari nagusientzat.
13
00:03:27,360 --> 00:03:31,520
Pilota-jokalari on bat maiz herriaren heroi bilakatzen da,
toreatzaileak bezalaxe.
14
00:03:31,520 --> 00:03:37,820
Akademia bat ere existitzen da, non joko xume eta
aldi berean zeharo zorrotz honetarako talentuak garatzen diren.
15
00:05:55,360 --> 00:05:58,240
Euskaldunek oso gogoko dituzte apustuak.
16
00:05:58,320 --> 00:06:04,400
Iñaki nekazariak 10.000 pezetako
apostua egin du, bere idiak
17
00:06:04,400 --> 00:06:09,400
4.000 kiloko harriaz baietz plaza 15 aldiz zeharkatu,
20 minuturen buruan.
18
00:08:25,480 --> 00:08:30,960
Jose Migel Zabaleta harri-jasotzaileak
bere indarra erakusten du
plazako beste txoko batean.
19
00:08:50,320 --> 00:08:55,320
Bere harriak 125 kiloko pisua du,eta Jose Migelek
«Errekartetxo» errementariak
20
00:08:55,320 --> 00:09:02,880
1935ean egindako marka gainditu nahi du,
hark pisu berbereko harria 31 aldiz
altxatu baitzuen 10 minutuan.
21
00:09:43,520 --> 00:09:48,080
Andaluzian oilarren arteko borrokak ditugu;
euskaldunen herrian, aharien arteko borrokak.
22
00:09:48,240 --> 00:09:52,240
Aharietako bat Bizkaiko Golkotik dator;
23
00:09:52,280 --> 00:09:56,200
besteak, mendi-herrixka batetik datorrenak,
bere jarraitzaileak dakartza.
24
00:09:56,240 --> 00:10:00,400
Oilar-borroketan ez bezala,
borrokalariek bizirik diraute hemen.
25
00:13:11,760 --> 00:13:16,760
Aharien arteko borrokak garai paganoetan du jatorria,
eta antzinakoa da txalaparta ere;
26
00:13:16,760 --> 00:13:21,400
Afrikako danborrak gogora dakarzkigun
erritmozko komunikabidea.
27
00:13:21,400 --> 00:13:28,080
Sagarrak bilduta eta zapalduta daudenean,
nekazariak, makilekin ohol gainean joaz,
auzokideei jakinarazten die
28
00:13:28,080 --> 00:13:31,560
sagardoa dastatzeko prest dagoela.
29
00:18:17,840 --> 00:18:23,040
Jaian zehar,
abeslariek borroka moduko bat egiten dute. Bertsolari deritze.
30
00:18:23,040 --> 00:18:26,640
Hitzak zera esan nahi du:
«poesia egiten duena, kantuak egiten dituena».
31
00:18:26,640 --> 00:18:30,480
Bi abeslariren arteko elkarrekintza da,
maiz elementu satiriko eta barregarriak dituena,
32
00:18:30,480 --> 00:18:33,160
baina poesia sofistikatuz ere
osa daitekeena.
33
00:18:33,200 --> 00:18:39,440
Badira bertsolari profesionalak,
publikoa dibertitzeko jaira gonbidatu dituztenak.
34
00:18:39,520 --> 00:18:44,720
Baina horrek ez du ekiditen beste batzuk,
modu espontaneoan eta inspirazioak gidatuta,
baita ere lehian hastea,
35
00:18:44,720 --> 00:18:49,760
hitz kantatuen bitartez
beren pentsaerak trukatuz.
36
00:19:13,120 --> 00:19:15,800
Neurri batean, bertsolariek
flamenkoa gogorarazten dute.
37
00:19:15,800 --> 00:19:21,720
Gaiak maitasunetik, politikatik, naturatik
nahiz eguneroko arazo sozialetatik datoz.
38
00:19:21,720 --> 00:19:28,280
Melodia beti da berdina, eta, horregatik,
hitzek musika jarraitu behar dute,
nahiz eta errimak inprobisatuak izan.
39
00:21:01,360 --> 00:21:04,240
Euskaldunak ospetsuak dira
beren abesbatzengatik.
40
00:21:04,280 --> 00:21:08,600
Hauek Ondarroako arrantzaleak dira,
modu espontaneoan abesten hasten direnak.
41
00:24:16,040 --> 00:24:23,080
Fotografia eta edizioa: Lennart Olson/TIO
Testua eta lokuzioa: Dan Grenholm